Η επιβολή των capital controls προκάλεσε κάμψη, αλλά όχι ραγδαία συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας στο τρίτο τρίμηνο και αυτό οφείλεται στην προετοιμασία του ιδιωτικού τομέα για το ενδεχόμενο αυτό, σημειώνει ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας.
Η έκθεση, με τίτλο: «Ερμηνεύοντας τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας», αναφέρει ότι, αναμφισβήτητα, οι υφεσιακές πιέσεις δεν είναι δυνατό να εκλείψουν στο δεύτερο εξάμηνο του 2015,εξαιτίας της εντατικοποίησης της δημοσιονομικής προσπάθειας και της εξασθένησης της σημαντικής εποχικής στήριξης που παρέχει ο τουρισμός, αλλά τονίζει ότι αναμένεται να είναι παροδικές.
Ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας, σκληραγωγημένος από την πολυετή οικονομική κρίση, έχοντας βιώσει περιόδους όξυνσης της αβεβαιότητας αλλά και την πρόσφατη εμπειρία των κεφαλαιακών ελέγχων στην Κύπρο, είχε αρχίσει να προβαίνει ήδη, από τα τέλη του 2014, σε προληπτικές κινήσεις με σκοπό να περιορίσει τις επιπτώσεις της αβεβαιότητας και των ελέγχων στη λειτουργία του και στη δυνατότητά του να έχει απρόσκοπτη πρόσβαση στα αποθέματα ρευστότητάς του, αναφέρεται στην έκθεση.
Η πληροφόρηση, σημειώνεται, για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας μέσω των στοιχείων που απορρέουν από τους δείκτες συγκυρίας, που έχουν αρχίσει σταδιακά να δημοσιεύονται για το 3ο τρίμηνο του 2015,καταδεικνύουν κάμψη αλλά όχι ραγδαία συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντική, καθώς τα περισσότερα στοιχεία αφορούν το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου με τον Ιούλιο να είναι ο μήνας επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων, και ειδικότερα ο μήνας της τραπεζικής αργίας τριών εβδομάδων και υπολειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επίσης, ήταν ο μήνας κορύφωσης της αβεβαιότητας με την διακίνηση σεναρίων, σε ανώτατο επίπεδο, από ξένους αξιωματούχους κόμη και για προσωρινή αναστολή της συμμετοχής της χώρας μας στην Ευρωζώνη.
Η επίτευξη νέας συμφωνίας για ένα τριετές πρόγραμμα χρηματοδοτικής στήριξης στις 13 Ιουλίου και η ενεργοποίησή του τον Αύγουστο, σε συνδυασμό με τη σταδιακή πορεία χαλάρωσης των κεφαλαιακών περιορισμών – ειδικά για τις επιχειρήσεις – δημιουργούν βάσιμη αισιοδοξία για υποχώρηση των πτωτικών πιέσεων στην οικονομική δραστηριότητα, αναφέρεται στην ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας.
Ειδικότερα, η μελέτη αναφέρει τα εξής για την πορεία της οικονομίας:
– Η ετήσια μείωση της αξίας των εισαγωγών (εκτός πετρελαίου) διαμορφώθηκε στο-16,7% το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου (-22,6% ετησίως, τον Ιούλιο και -8,4% τον Αύγουστο) με τη συνολική αξία τους όμως, να είναι σχεδόν 60% υψηλότερη της αξίας των διοικητικών εγκρίσεων από την κεντρική επιτροπή και τις αρμόδιες υποεπιτροπές για έγκριση πληρωμών στο εξωτερικό, που σωρευτικά χορηγήθηκαν κατά την ίδια χρονική περίοδο. Το γεγονός αυτό είναι ενδεικτικό της ικανότητας μεγάλων ή/και εξαγωγικών επιχειρήσεων να διενεργούν πληρωμές στο εξωτερικό μέσω συμφωνιών και διακρατούμενης ρευστότητας εκτός της χώρας, χωρίς να απαιτείται να εμβάζουν χρήματα από την Ελλάδα. Η συρρίκνωση των εισαγωγών δείχνει να είναι σχετικά ήπια και μειούμενη για το πρώτο δίμηνο επιβολής των κεφαλαιακών ελέγχων, κατά τη διάρκεια του οποίου φυσιολογικά αναμενόταν να είναι και ισχυρότερος ο αρνητικός αντίκτυπος στις εισαγωγές. Η τάση περαιτέρω χαλάρωσης των ορίων χρηματοδότησης το Σεπτέμβριο είναι ενθαρρυντική, καθώς εκτιμάται ότι οι χρηματοδοτήσεις προσεγγίζουν το90% της μέσης αξίας των εισαγωγών που πραγματοποιούνταν τον αντίστοιχο μήνα κατά την περίοδο 2011-2014. Η εξέλιξη αυτή είναι σημαντική, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που εμφανίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα στις συναλλαγές τους με το εξωτερικό.
– Οι εξαγωγές εμφανίζονται ανθεκτικές παρά τις αντιξοότητες. Συγκεκριμένα, ο τουρισμός μετά από ένα μικρό διάστημα κόπωσης 2-3 εβδομάδων τον Ιούλιο, ανέκτησε το μεγαλύτερο τμήμα της δυναμικής του με τις αφίξεις και τις ταξιδιωτικές εισπράξεις να αυξάνονται κατά 5,9% και 3,8% ετησίως το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου 2015. Παρά τις αρχικές ανησυχίες, οι κεφαλαιακοί περιορισμοί, καθαυτοί, δεν φαίνεται να επιβαρύνουν τις προοπτικές του κλάδου για το 2016. Ταυτόχρονα, οι εξαγωγές αγαθών, εκτός πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων, σημείωσαν αύξηση 6,9% σε ετήσια βάση, το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, διατηρώντας σημαντικό τμήμα της θετικής δυναμικής του 1ου εξαμήνου, κατά το οποίο οι εξαγωγές είχαν αυξηθεί κατά 13,8% ετησίως.
– Η μεταποιητική δραστηριότητα μετά τη σημαντική και, εν πολλοίς, αναμενόμενη κάμψη που σημείωσε τον Ιούλιο (-5,9% σε ετήσια βάση), ανέκαμψε τον Αύγουστο αυξανόμενη κατά 4,2% ετησίως. Η παραγωγή εξωστρεφών κλάδων, καθώς και τομέων που σχετίζονται με τον τουρισμό (λ.χ. τρόφιμα, ποτά, βασικά μέταλλα, φάρμακα) σημείωσαν ισχυρές αυξήσεις, καταδεικνύοντας ότι σημαντικό τμήμα του επιχειρηματικού τομέα ανταπεξέρχεται με επιτυχία στις νέες προκλήσεις.
– Ο εποχικά διορθωμένος δείκτης όγκου πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο σημείωσε πτώση 4,7% ετησίως τον Ιούλιο, διαψεύδοντας τους φόβους για απόλυτο πάγωμα της αγοράς σε μία περίοδο κλειστών τραπεζών, υψηλής αβεβαιότητας και δυσκολιών σημαντικού τμήματος των συνταξιούχων να αντλήσουν ρευστότητα από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς τους. Είναι αξιοσημείωτο ότι η μεγαλύτερη κάμψη σημειώθηκε στις πωλήσεις εισαγόμενων διαρκών καταναλωτικών αγαθών (-14,4% ετησίως τον Ιούλιο, εκτός των αυτοκινήτων) και άλλων αγαθών με υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα, σε αντίθεση με κατηγορίες βασικών αγαθών (όπως τρόφιμα, φάρμακα) που εμφανίστηκαν πολύ πιο ανθεκτικές.
– Η πορεία των δημοσίων εσόδων και ειδικά συγκεκριμένων κατηγοριών φόρων που εμφανίζουν υψηλή συσχέτιση με την οικονομική δραστηριότητα, όπως τα έσοδα από ΦΠΑ (εκτός καυσίμων) που μειώθηκαν κατά 4,8%, σε ετήσια βάση, το δίμηνο Ιουλίου Αυγούστου, δεν προοιωνίζουν ραγδαία κάμψη της δραστηριότητας. Αυτό ισχύει ακόμη και κατόπιν εξαιρετικά συντηρητικών προσαρμογών για την επίπτωση στα έσοδα, εξαιτίας της μετάθεσης πληρωμών κατά ένα μήνα, του ρόλου του αποπληθωρισμού και της μετάταξης τμήματος των προϊόντων και υπηρεσιών στον υψηλότερο συντελεστή του 23% από τις 20 Ιουλίου.
στο 