του Daniel Trilling *
Στον προσφυγικό καταυλισμό του Καλαί εκτιμάται ότι βρίσκονται σήμερα 387 ασυνόδευτα παιδιά των οποίων οι συγγενείς ζουν στη Βρετανία. Η βρετανική κυβέρνηση δεν θέλει να τα δεχθεί και άρχισε να υποχωρεί μόνο όταν μηνύθηκε από μια ομάδα φιλανθρωπικών οργανώσεων. Τρία παιδιά που έφτασαν αυτή την εβδομάδα κατηγορήθηκαν ότι μοιάζουν με ενήλικες. Και οι δεξιές εφημερίδες της χώρας δημοσίευσαν τις φωτογραφίες τους σε μια ακραία επίδειξη ρατσιστικής τρομοκράτησης.
«Εμένα δεν μου φαίνονται παιδιά. Ελπίζω να μην καταχραστούν τη βρετανική φιλοξενία», δήλωσε ο βουλευτής των Τόρις (όχι ο υπουργός επί του Brexit) Ντέιβιντ Ντέιβις, ζητώντας να γίνονται ακτινογραφίες στα δόντια των «παιδιών» για να αποδεικνύεται η ηλικία τους. Ανθρωποι σαν κι αυτόν υποστηρίζουν ότι το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να εξασφαλιστεί πως τα πραγματικά παιδιά έχουν την προστασία που τους αξίζει. Αλλά έχω μεγάλες αμφιβολίες γι’αυτό. Οι «ανησυχίες» του Ντέιβις εντάσσονται σε μια προσπάθεια να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο ο αριθμός των προσφύγων που «αξίζουν» προστασία. Οι προϋποθέσεις αλλάζουν συνεχώς. Όταν απαντάς σε μια αντίρρηση, εμφανίζεται μια άλλη. Εντάξει, υπάρχει προσφυγική κρίση, αλλά οι πραγματικοί πρόσφυγες είναι εκείνοι που μένουν σε καταυλισμούς έξω από την Ευρώπη. Εντάξει, υπάρχει κρίση στην Ευρώπη, αλλά οι πραγματικοί πρόσφυγες είναι εκείνοι που παραμένουν στην πρώτη χώρα όπου πατάνε το πόδι τους. Εντάξει, υπάρχει πρόβλημα στο Καλαί, αλλά εμείς πρέπει να προστατεύσουμε μόνο τα ασυνόδευτα παιδιά. Εντάξει, αλλά όχι τους εφήβους. Και ούτω καθεξής.
Αμφιλεγόμενη είναι και η αναφορά του Ντέιβις στη βρετανική «φιλοξενία». Αναρωτιέται κανείς τι είδους φιλοξενία είναι να αφήνεις χιλιάδες Αφγανούς – ανθρώπους δηλαδή που η Βρετανία κατείχε τη χώρα τους επί 13 χρόνια και πολλοί από τους οποίους έχουν συγγενείς στη Βρετανία – να ζουν στη λάσπη του Καλαί. Όπως αναρωτιέται κανείς και τι σημαίνει η «υπερήφανη βρετανική παράδοση της φιλοξενίας προσφύγων». Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πράγματι δεχθεί κατά καιρούς επιλεγμένες ομάδες προσφύγων, των οποίων η ζωή χωρίς αμφιβολία βελτιώθηκε. Θα ήταν ακριβέστερο όμως να πει κανείς ότι η χώρα αυτή προσπαθεί συστηματικά να αποφύγει να φιλοξενήσει πρόσφυγες και ότι κάποιες φορές αναγκάζεται να δεχθεί κάποιους από αυτούς. Τείνουμε να ξεχνάμε ότι η βρετανική κυβέρνηση, που τη δεκαετία του ’30 κράτησε τις πόρτες κλειστές στους περισσότερους εβραίους πρόσφυγες από την Ευρώπη, χρειάστηκε να δεχθεί ισχυρές πιέσεις από εβραϊκές οργανώσεις και οργανώσεις Κουακέρων για να δεχθεί παιδιά στο πλαίσιο της επιχείρησης Kindertransport – αλλά άφησε τους γονείς τους να πεθάνουν. Η «υπερήφανη παράδοση» χρησιμοποιείται συνήθως για να δικαιολογηθεί ο αποκλεισμός των προσφύγων.
Τα ασυνόδευτα παιδιά έχουν συχνά τη μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας και πρέπει να τους δίνεται προτεραιότητα, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Οι περισσότεροι μετανάστες είναι ενήλικες. Οι περιορισμοί στη μετακίνησή τους είναι εκείνοι που δημιουργούν τις συνθήκες όπου παγιδεύονται παιδιά. Η έμφαση στα παιδιά μπορεί να είναι ένας εύκολος τρόπος να αποφεύγονται τα δύσκολα πολιτικά ζητήματα, αλλά δεν συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη παροχή βοήθειας στους πρόσφυγες.
Οι μετανάστες στο Καλαί δεν είναι τόσο «αθώοι» όσο άνθρωποι που προσπαθούν να κρατήσουν τον έλεγχο της ζωής τους λαμβάνοντας ηθικά σύνθετες αποφάσεις για το τι ρίσκα να πάρουν, ποιους κανόνες να παραβιάσουν, τι ψέματα να πουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πράγματι λένε ψέματα ότι είναι κάτω των 18 ετών. Αλλά τα πραγματικά ερωτήματα είναι άλλα. Γιατί πρέπει να υφίσταται κανείς μια τέτοια δοκιμασία, είτε πρόκειται για μικρό παιδί είτε για ενήλικα; Ποιος ωφελείται από την επιβολή περιορισμών στη μετακίνησή τους και από τη διάδοση ισχυρισμών που κάνουν τους ανθρώπους να τους φοβούνται; Πόσο πιθανό είναι ένα κράτος που φέρεται έτσι στους πρόσφυγες να φερθεί στο μέλλον με ανάλογο τρόπο και στους δικούς του πολίτες;
*Ο Ντάνιελ Τρίλινγκ είναι βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας. Διευθύνει το περιοδικό New Humanist
Πηγή: London Review of Books/ ΑΠΕ-ΜΠΕ
στο 