Έναν χρήσιμο οδηγό με 7 ερωτήσεις και απαντήσεις για το τι θα συμβεί από την 1η Απριλίου του 2026 εάν δεν συνεχιστεί η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρεσιών και αλλαγής χρήσεως στα κτίρια αλλά και το ποιες θα είναι οι παγίδες για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, κληρονόμους και τους αγοραστές δημοσιεύει η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ με τη βοήθεια του πολιτικού μηχανικού (ΕΜΠ) και τεχνικού συμβούλου της ΠΟΜΙΔΑ Κώστα Καράμπαμπα.
Αναλυτικά:
1) Θα μπλοκαριστούν όλες οι μεταβιβάσεις
Για να πραγματοποιηθεί μεταβίβαση εν ζωή οποιουδήποτε ακινήτου είναι απαραίτητη η σύνταξη της Ηλεκτρονικής Ταυτότητας η οποία έχει ως προαπαιτούμενο να έχουν τακτοποιηθεί οι τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης που έχουν πραγματοποιηθεί στο κτίριο ή στη συγκεκριμένη οριζόντια ιδιοκτησία. Αυτό σημαίνει ότι από την 1/4/2026 όσες ιδιοκτησίες έχουν αυθαιρεσίες που δεν έχουν τακτοποιηθεί αυτομάτως αποκλείονται από τις εν ζωή μεταβιβάσεις με αποτέλεσμα να “παγώσει” και να απαξιωθεί η ακίνητη περιουσία εκατομμυρίων πολιτών, αλλά και το Δημόσιο να χάσει μια σημαντική πηγή εσόδων του.
2) Θα απαξιωθούν τα κληρονομούμενα ακίνητα
Θα απαξιωθούν και οι ιδιοκτησίες όσων κληρονόμησαν ακίνητα που εν αγνοία τους είχαν αυθαίρετες κατασκευές, αφού από την 1/4/2026 θα μπορούν να κάνουν αποδοχή κληρονομιάς, αλλά δεν θα έχουν το δικαίωμα να τις τακτοποιήσουν και κατ΄επέκταση να τις πουλήσουν ή να τις μεταβιβάσουν με γονική παροχή στα παιδιά τους.
3) Εν μέσω κρίσης στέγης, δεν θα μπορούν να πραγματοποιηθούν σοβαρές αδειοδοτούμενες ανακαινίσεις κατοικιών
Λόγω της πολύχρονης κρίσης που πέρασε ο κλάδος της οικοδομής στη χώρα μας, με αποτέλεσμα την περιορισμένη ανοικοδόμηση, σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών πώλησης ακινήτων αλλά και των ενοικίων, οι πολίτες έχουν στραφεί στην ανακαίνιση των υφιστάμενων κατοικιών για ιδιοκατοίκηση ή και εκμίσθωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις ανακαινίσεων θα χρειαστεί να εκδοθεί άδεια «μικρής κλίμακας» για εσωτερικές διαρρυθμίσεις.
4) Δεν θα μπορεί να γίνει υπαγωγή σε προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης
Όλα τα κρατικά και ευρωπαϊκά προ- γράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών έχουν ως προαπαιτούμενο την τακτοποίηση τυχόν αυθαίρετων κατασκευών και αλλαγών χρήσεων στα υπαγόμενα κτίρια. Συνεπώς από 1/4/2026 όλες οι κατοικίες με ατακτοποίητες αυθαιρεσίες ή αλλαγή χρήσης δεν θα μπορούν να υπαχθούν σε κα- νένα τέτοιο πρόγραμμα με ευνόητα αποτελέσματα για τη λειτουργικότητα και εντέλει την αξία τους.
5) Δεν θα μπορούν να διορθώνονται λανθασμένα συμβόλαια
Τον Οκτώβριο του 2024 (σ.σ άρθρο 16 του Ν. 5142/2024) δόθηκε η ευκαιρία της μονομερούς διόρθωσης πράξεων σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και διόρθωσης συμβολαίων που είχαν υπογραφεί μέχρι 1/5/2004 βασισμένων σε ελλιπείς και λανθασμένες τακτοποιήσεις και βεβans σεις μηχανικών. Έτσι, είναι απόλυτα αναγκαίο οι παραπάνω ευεργετικές διατάξεις να παραμείνουν σε εφαρμογή για πολύ χρόνο, και όχι μόνο μέχρι 31/3/2026, έτσι ώστε να μπορούν να διορθώνονται τα λανθασμένα συμβόλαια, οποτεδήποτε ανακαλυφθούν τα λάθη αυτά, και να μην «παγώσουν» στο μέλλον οι μεταβιβάσεις.
6) Θα αρχίσει η επιβολή προστίμων
Μέχρι να ολοκληρωθεί πλήρως η καταγραφή των ακινήτων στο Εθνικό Κτηματολόγιο, στο νέο Ενιαίο Μητρώο Ακινήτων του Εθνικού Κτηματολογίου και στην πλατφόρμα Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ, θα πρέπει να παραμείνει ανοικτή η δυνατότητα πολεοδομικής τακτοποίησης, αλλά και η δυνατότητα διόρθωσης των εμβαδών των ιδιοκτησιών στο Ε9 και στους δήμους, τουλάχιστον χωρίς πρόστιμα.
7) Θα γεμίζει η χώρα με χιλιάδες παρατημένες οικοδομές
Στην αναγκαία γενική παράταση της προθεσμίας των τακτοποιήσεων θα πρέπει να συμπεριληφθεί και πάλι η δυνατότητα τακτοποίησης αυθαιρέτων της Κατηγορίας 5 (μεγάλες αυθαίρετες κατασκευές) η οποία έχει καταργηθεί από τον Σεπτέμβριο του 2020, με αποτέλεσμα ήδη να έχει γεμίσει η χώρα μας – και έπεται συνέχεια – με χιλιάδες παρατημένες και απαξιωμένες οικοδομές, πραγματικά «κουφάρια».