“Ψαλιδισμένο” και με καθυστέρηση φαίνεται πως πληρώνει ο e-ΕΦΚΑ τα εφάπαξ στους δικαιούχους.
Συγκεκριμένα, μείωση έως και 22,3% έχουν όλοι οι ασφαλισμένοι στο εφάπαξ που λαμβάνουν λόγω του νόμου Κατρούγκαλου (2016). Την ίδια ώρα μεγάλες καθυστερήσεις παρατηρούνται στην απονομή των εφάπαξ βοηθημάτων, με χιλιάδες συνταξιούχους, κυρίως του Δημοσίου, να περιμένουν ακόμη και πάνω από δύο χρόνια για την καταβολή τους. Σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, για το έτος 2025 προβλέπεται η πληρωμή 37.500 εφάπαξ, με προϋπολογισμό 745 εκατ. ευρώ.
Ο κανόνας που εισήγαγε ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016), με τις συνολικά 22 περικοπές, είναι ότι το εφάπαξ για τα ίδια έτη ασφάλισης βαίνει μειούμενο κάθε χρόνο για όσους συνταξιοδοτούνται από 1ης Ιανουαρίου 2014 και μετά. Για να «ισοφαρίσουν» οι ασφαλισμένοι τις απώλειες θα πρέπει να παραμείνουν περισσότερα χρόνια. Ειδικότερα με το ισχύον σύστημα που θεσπίστηκε με τον Νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) το εφάπαξ σε όλα τα Ταμεία (πλην των στρατιωτικών) με δύο τρόπους ως εξής:
- Το πρώτο τμήμα του εφάπαξ αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης έως το 2013 και για το διάστημα αυτό το ποσό υπολογίζεται με το 60% του μέσου όρου των αποδοχών των ασφαλισμένων για την 5ετία 2009-2013.
- Το δεύτερο τμήμα του εφάπαξ αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης από το 2014 μέχρι τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων και ισοδυναμεί με την επιστροφή των εισφορών που καταβάλλουν μετά το 2024.
Επισημαίνεται ότι το διπλό σύστημα υπολογισμού ευνοεί τους παλαιότερους ασφαλισμένους που είναι πιο κοντά στην «καλή» 5ετία του εφάπαξ (2009-2013). Παρά τις αυξήσεις που καταγράφονται σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, τα ποσά απέχουν σημαντικά από τα εφάπαξ που δίνονταν πριν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού το 2016.
Παράδειγμα
Η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ παραθέτει παρακάτω ένα σχετικό παράδειγμα: Δημόσιος υπάλληλος που θα συνταξιοδοτηθεί με 38 έτη το 2030 θα πάρει εφάπαξ περίπου στα 28.760 ευρώ) γιατί θα έχει λιγότερα έτη έως το 2013 και μικρότερο μέσο όρο αποδοχών μεταξύ 2009-2013, οπότε για αυτό το διάστημα θα πάρει μικρότερο ποσό.
Σε σύγκριση με τον ασφαλισμένο που αποχώρησε το 2020, ο συνταξιούχος του 2030 θα έχει χάσει περίπου 11.500 ευρώ και σε σχέση με τον συνταξιούχο του 2024 θα πάρει 6.400 ευρώ λιγότερα.
Την ίδια ώρα πληρωμές εφάπαξ σε 11.000 εν αναμονή συνταξιούχους από 37 τομείς πρόνοιας πραγματοποιήθηκαν από τον ΕΦΚΑ στο πρώτο τρίμηνο του 2025. Σε γενικές γραμμές, ο στόχος του ΕΦΚΑ για το 2025 είναι να τρέξει τους ρυθμούς απονομής ώστε να πληρωθούν 37.500 εφάπαξ με συνολικό προϋπολογισμό 745 εκατ. ευρώ. Οι πρόσφατες πληρωμές αφορούν 1.050 συνταξιούχους, που έλαβαν εντός Ιουλίου συνολικά το ποσό των 22 εκατ. ευρώ.
Οι περισσότερες πληρωμές αφορούν το Δημόσιο, όπου το μέσο εφάπαξ του πρώτου τριμήνου διαμορφώνεται στα 25.866 ευρώ, με το υψηλότερο ποσό να ανέρχεται στα 43.741 ευρώ για συνταξιούχους των ειδικών μισθολογίων, ενώ για τους συνταξιούχους του κοινού μισθολογίου το μέσο ποσό ανέρχεται στα 21.476 ευρώ. Από τους τομείς πρόνοιας των ΔΕΚΟ, τραπεζών και άλλων φορέων του ιδιωτικού τομέα πληρώθηκαν εφάπαξ από την αρχή του χρόνου σε 3.968 εν αναμονή συνταξιούχους, με ποσά που φτάνουν έως και 72.089 ευρώ για συνταξιούχους του ΟΣΕ και 49.781 ευρώ για συνταξιούχους της ΔΕΗ. Επισημαίνεται ότι το εφάπαξ καταβάλλεται χωρίς κρατήσεις, εκτός αν υπάρχουν:
- Οφειλές προς την Εφορία (παρακράτηση έως 50%).
- Δάνεια στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
- Οφειλές εισφορών στον e-ΕΦΚΑ.
Το μέσο ποσό εφάπαξ ανά ταμείο
Κατά τη περίοδο Ιανουαρίου- Οκτωβρίου του 2025 το μέσο ποσό εφάπαξ διαμορφώνεται:
- Στα 25.547 ευρώ για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου.
- Στα 25.347 ευρώ για τους ασφαλισμένους της ΔΕΚΟ και των τραπεζών
- Στα 72.089 ευρώ για τους ασφαλισμένους του ΟΣΕ.
- Στα 50.767 ευρώ για τους ασφαλισμένους της ΔΕΗ
- Στα 43.741 ευρώ για τους ασφαλισμένους των ειδικών μισθολογίων
- Στις 26.000 ευρώ για τους εκπαιδευτικούς
- Στα 23.338 ευρώ για τα Σώματα Ασφαλείας