Πολλά πλεονεκτήματα έχει η επιλογή της κληρονομικής διαμεσολάβησης σε περιπτώσεις δικαστικών συγκρούσεων. Όπως αναφέρει στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ » ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ), Νικόλας Κανελλόπουλος αυτά είναι τα εξής:
- Εξοικονόμηση χρόνου και κόστους. Η διαμεσολάβηση είναι συνήθως ταχύτερη και οικονομικότερη από τη δικαστική οδό.
- Διατήρηση οικογενειακών σχέσεων. Η ανεύρεση λύσης με « όπλο» τον διάλογο και η καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας βοηθούν αποφασιστικά στη διατήρηση των οικογενειακών δεσμών που συχνά διαταράσσονται από τις κληρονομικές διαφορές.
- Ευελιξία. Τα δύο μέρη που έχουν αποφασίσει να προσφύγουν στη διαμεσολάβηση μπορούν να βρουν εξατομικευμένες λύσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους.
- Αποφυγή μακροχρόνιων δικαστικών διεργασιών. Προσφέρει μια εναλλακτική λύση χωρίς μακροχρόνιες δικαστικές διαδικασίες.
Τα παραδείγματα
Η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ παραθέτει παρακάτω κάποια σχετικά παραδείγματα:
Μία κληρονομική διαφορά – ανάλογα βέβαια με τη φύση της και το πόσο αποφασισμένα είναι τα διάδικα μέρη να αναζητήσουν τη λύση έξω από τις δικαστικές αίθουσες – θα μπορούσε να αποφέρει αποτελέσματα μέσα σε ένα με δύο μήνες, όταν για να φτάσουν στο ίδιο αποτέλεσμα διά της δικαστικής οδού μπορεί να απαιτηθεί χρονικό διάστημα που πολλές φορές ξεπερνά και τα πέντε χρόνια.
Επιπλέον, η κληρονομική διαμεσολάβηση προσφέρει ευέλικτες και εξατομικευμένες λύσεις, που εκ του νόμου δεν μπορούν να καταστούν εφικτές μέσω των δικαστηρίων, καθώς και το προνόμιο της ρήτρας εμπιστευτικότητας, αφού ό,τι διαμείβεται μένει εντός της οικογένειας. Έτσι, οι κληρονόμοι που έχουν διαφορές για ακίνητη περιουσία μπορούν να συμφωνήσουν και να προχωρήσουν σε ανταλλαγή ακινήτων ή, ακόμη, όταν απαιτείται να αποζημιώσει ο ένας τον άλλον, αυτό να γίνει με δόσεις και όχι εφάπαξ, ώστε και ο δικαιούχος να αποζημιωθεί και ο υπόχρεος να μπορέσει να εκπληρώσει το «χρέος» του χωρίς εντάσεις και διενέξεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κληρονομική διαμεσολάβηση, ως τρόπος επίλυσης διαφορών, είναι ευρύτατα διαδεδομένη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στη Γερμανία και τη Γαλλία. Αντίθετα, στην Ελλάδα ο θεσμός της κληρονομικής διαμεσολάβησης δεν είναι γνωστός και μόνο τα τελευταία χρόνια, όπως προκύπτει από επίσημα στοιχεία, αρχίζουν δειλά δειλά οι αριθμοί να καταγράφουν μικρή αλλά σταθερή άνοδο, αν και μέχρι το επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως λένε όσοι γνωρίζουν καλά τα δεδομένα, έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε. Και αυτό παρά το γεγονός ότι στο τέλος της διαδικασίας, όπου κομβικό ρόλο παίζει ο διαμεσολαβητής, η απόφαση στην οποία θα καταλήξουν συναινετικά τα δύο μέρη έχει ισχύ εκτελεστού τίτλου, επιτρέποντας στους κληρονόμους να διενεργήσουν όλες τις αναγκαίες πράξεις σαν να είχαν στα χέρια τους μία δικαστική απόφαση.
«Η κληρονομική διαμεσολάβηση δίνει τη δυνατότητα να λυθούν χωρίς εντάσεις τα ζητήματα που γεννώνται και να κλείσει ο κύκλος με μια κοινά αποδεκτή λύση και από τις δύο πλευρές. Αναγκαία προϋπόθεση για να προχωρήσει ο θεσμός της διαμεσολάβησης είναι η ενημέρωση και η εκπαίδευση των διαμεσολαβητών και των δικηγόρων», σημειώνει με έμφαση στην εφημερίδα « ΤΑ ΝΕΑ» ο κ. Κανελλόπουλος, ο οποίος ασχολείται πολλά χρόνια με τις εναλλακτικές μορφές επίλυσης δικαστικών διαφορών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κληρονομική διαμεσολάβηση εντάσσεται στις εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών που έχουν θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα εδώ και σχεδόν 15 χρόνια, ενώ μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, με πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Δικαιοσύνης, του αρμόδιου υπουργού Γιώργου Φλωρίδη και του υφυπουργού Ιωάννη Μπούγα, ετοιμάζεται νέος Κώδικας Διαμεσολάβησης, με στόχο να έχει ψηφιστεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Ποιες διαφορές επιλύονται
Οι κληρονομικές διαφορές που επιλύονται είναι:
- Ακύρωση διαθήκης
- Διανομή ακίνητης περιουσίας μεταξύ συγκληρονομών
- Διαφωνίες για την ισχύ ή την ερμηνεία διαθήκης
- Αμφισβήτηση σχετικά με τη νόμιμη μοίρα
- Διεκδίκηση αποζημίωσης μεταξύ συγκληρονόμων
- Κατανομή εταιρικών μεριδίων ή επιχειρήσεων
- Επικαρπία
- Ψιλή κυριότητα