Δεκάδες κυκλώματα επιτήδειων που αξιοποιούσαν συγκεκριμένα «κόλπα» είτε για να γλιτώνουν ΦΠΑ ή για να καρπώνονται επιστροφές του φόρου από το Κράτος εντοπίστηκαν από την ΑΑΔΕ. Για να ανακόψει τη δράση τους ο ελεγκτικός μηχανισμός «πάγωσε» τους ΑΦΜ των εμπλεκομένων, τόσο φυσικών προσώπων όσο και επιχειρήσεων. Φέτος πάντως καταγράφηκε ρεκόρ απάτης στον ΦΠΑ, καθώς χρειάστηκε να απενεργοποιηθούν περισσότερα ΑΦΜ από κάθε άλλη χρονιά.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Οι υποθέσεις που πιάστηκαν στη «φάκα» των ελεγκτών αφορούν κυρίως περιπτώσεις «εξαφανισμένων εμπόρων» μέσα από απάτες τύπου «καρουζέλ», δηλαδή κυκλώματα που πραγματοποιούν εικονικές συναλλαγές (εισαγωγές και εξαγωγές) με επιχειρήσεις τρίτων χωρών, με στόχο την αποφυγή πληρωμής του ΦΠΑ αλλά και τη διεκδίκηση επιστροφής που δεν έχει καταβληθεί!
Πώς οι επιτήδειοι στήνουν την απάτη με τον ΦΠΑ
Στις περιπτώσεις απάτης τύπου καρουζέλ, εμπλέκονται διάφορες εταιρείες που πωλούν η μία στην άλλη εγχώρια αγορά αγαθά ή υπηρεσίες, τα οποία εισάγονται χωρίς ΦΠΑ, από προμηθευτή (την αποκαλούμενη εταιρεία-όχημα) σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μία από τις εταιρείες της αλυσίδας, συνήθως εκείνη που εισάγει τα αγαθά, δεν καταβάλλει τον ΦΠΑ στον κρατικό προϋπολογισμό παρότι τον χρεώνει στον επόμενο αγοραστή, διαπράττοντας με τον τρόπο αυτό απάτη.
Η εταιρεία αυτή στις περισσότερες των περιπτώσεων εξαφανίζεται χωρίς ίχνη αμέσως μετά τη συναλλαγή (ο λεγόμενος «εξαφανισμένος έμπορος»).
Η είσπραξη του φόρου είναι συνεπώς αδύνατη στη χώρα στην οποία καταναλώνονται τα αγαθά ή οι υπηρεσίες.
Ωστόσο, οι άλλοι αγοραστές στην αλυσίδα ζητούν να τους επιστραφεί ο ΦΠΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό μετά τη μεταπώληση των αγαθών.
Έτσι, μπορεί το κράτος να επιστρέψει ΦΠΑ για ΦΠΑ που δεν εισέπραξε με τη ζημιά να είναι διπλή, καθώς το Δημόσιο χάνει όχι μόνον το 24% της αξίας των εμπορευμάτων που διακινούνται, αλλά επιστρέφει κιόλας το 24% της αξίας τους!
Μια άλλη παράμετρος είναι, τα αγαθά ή οι υπηρεσίες στην πραγματικότητα να μην μετακινήθηκαν ή να μην υπάρχουν καν, δηλαδή να πρόκειται για ανύπαρκτες συναλλαγές.
Πώς λειτουργεί το σύστημα «καρουζέλ»
Πώς λειτουργεί όμως το περιβόητο σύστημα «καρουζέλ»; Για παράδειγμα, η Α εταιρεία εισάγει στην Ελλάδα από την Κίνα εμπορεύματα, με προορισμό την εταιρεία Β με έδρα τη Βουλγαρία. Επειδή πρόκειται για επανεξαγωγή, δεν χρεώνει ΦΠΑ στην Ελλάδα, αλλά θα αποδοθεί ο ΦΠΑ στη Βουλγαρία από την εταιρεία Β.
Η εταιρεία Β στη Βουλγαρία καταβάλλει το αντίτιμο της συναλλαγής στην Α εταιρεία. Όμως, το εμπόρευμα δεν φτάνει ποτέ στη Βουλγαρία, αλλά παραμένει στην Ελλάδα και διατίθεται στην εγχώρια αγορά, χωρίς ΦΠΑ 24%.
Στις περιπτώσεις αυτές, τόσο η εταιρεία Α όσο και η Εταιρεία Β ανήκουν στον ίδιο επιχειρηματία ή στο ίδιο κύκλωμα και η πληρωμή για την προμήθεια των εμπορευμάτων είναι πραγματική και αποδεικνύεται από παραστατικά τραπεζών, αλλά είναι εικονική, δεδομένου ότι τα χρήματα παραμένουν στον έλεγχο του κυκλώματος και γίνεται απλά για να αποπροσανατολίσουν τις φορολογικές αρχές.
Ρεκόρ απάτης το 2022 στο πεδίο του ΦΠΑ
Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, πάντως, για το 2022 δείχνουν πως πραγματοποιήθηκαν 176 έλεγχοι σε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής και απάτης και βρέθηκαν παραβάσεις σε 147 περιπτώσεις ή στο 83,5% των ελεγχόμενων υποθέσεων.
Και στις 147 υποθέσεις απενεργοποιήθηκαν οι ΑΦΜ των εμπλεκόμενων και πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό ΑΦΜ που παγώνουν τα τελευταία χρόνια. Το 2021 η Εφορία είχε «παγώσει» 139 ΑΦΜ το 2020 απενεργοποίησε 144 ΑΦΜ και το 2019 οι παραβάσεις που οδήγησαν σε απενεργοποίηση ΑΦΜ ήταν 116.
Η Ελλάδα είναι στην τέταρτη θέση των χωρών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό απάτης στον ΦΠΑ, καθώς με βάση τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν, το κόστος της φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ στη χώρα μας ανήλθε σε 3,2 δισ. ευρώ, ή στο 19,7% των δυνητικών εσόδων από τον ΦΠΑ.
Το υψηλό ποσοστό της παραβατικότητας οφείλεται στο γεγονός ότι οι φορολογικές Αρχές κατευθύνονται στις συγκεκριμένες υποθέσεις κατόπιν καταγγελιών, οι οποίες κατά συντριπτικό ποσοστό είναι ακριβείς.
Ειδικότερα, τίθενται στο στόχαστρο υποθέσεις έρευνας σχετικά με την απάτη στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ και τον εντοπισμό εξαφανισμένων εμπόρων, αξιοποιώντας στοιχεία από ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ανάλυσης κινδύνου και συνδυασμένης πληροφόρησης.
Παράλληλα, για πρώτη φορά αξιοποιούνται στοιχεία από το σύστημα Ανάλυσης Δικτύων Συναλλαγών (Transaction Network Analysis- ΤΝΑ), του οποίου κύριος σκοπός είναι η επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών για τη διασυνοριακή απάτη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
στο 