Το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα διαθέτει μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα με υψηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για τη χορήγηση των συντάξεων και χαμηλότερα όρια ηλικίας σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ωστόσο την ίδια στιγμή το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα έχει και μειονεκτήματα, όπως είναι:
- Το ελάχιστο ποσό σύνταξης. Αυτό είναι χαμηλό έναντι των κατώτατων ορίων άλλων κρατών.
- Και οι ασφαλιστικές κρατήσεις – εισφορές των συνταξιούχων . Αυτές είναι ίσως από τις υψηλότερες ανάμεσα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η έρευνα
Η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, ύστερα από δημοσιογραφική και εμπεριστατωμένη έρευνα σε επίσημες πηγές ενημέρωσης της Κομισιόν για το ασφαλιστικό (Missoc), δημοσιεύει σήμερα τον χάρτη των συντάξεων για το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα και για άλλα 15 ευρωπαϊκά κράτη.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό αναπλήρωσης για 40 έτη από περίπου 80%, που είναι κατά μέσο όρο τώρα, θα διαμορφωθεί στο 77% έως το 2030 και θα είναι σχεδόν διπλάσιο από την ευρωζώνη (44%) και πολλές άλλες χώρες. Ενδεικτικά, η Ισπανία το 2030 θα έχει ποσοστό αναπλήρωσης 76%, η Γαλλία 39,4%, ενώ η Πορτογαλία, που ξεπερνά την Ελλάδα, θα έχει προσωρινά υψηλότερο ποσοστό αναπλήρωσης, στο 79,9%, αλλά θα υποχωρήσει δραστικά από το 2030 και μετά έως το 2050. Στις κατώτατες συντάξεις ισχύουν τα εξής:
- Ελλάδα: Η εθνική σύνταξη θεωρείται εν δυνάμει κατώτατη σύνταξη, που φτάνει στα 392,4 ευρώ για 15 έτη ασφάλισης και 436,40 ευρώ για 20 έτη και άνω. Για ανασφάλιστους καταβάλλεται ελάχιστη σύνταξη 409 ευρώ τον μήνα στο 67ο έτος, εφόσον δεν υπάρχουν άλλα εισοδήματα ή είναι κάτω από τις 4.908 ετησίως για ένα άτομο ή 9.816 ευρώ για ζευγάρια.
Αυστρία: Καταβάλλεται συμπλήρωμα σύνταξης εάν η μηνιαία σύνταξη ή οι συντάξεις, συμπεριλαμβανομένων άλλων εισοδημάτων, είναι κάτω από 1.273,99 ευρώ τον μήνα για μεμονωμένους συνταξιούχους και 2.009,85 ευρώ για ζευγάρι συνταξιούχων. - Βέλγιο: Προβλέπεται εγγυημένη ελάχιστη 1.484 ευρώ για το 2025.
- Βουλγαρία: Προβλέπεται ελάχιστο ποσό σύνταξης, που είναι 297 ευρώ τον μήνα.
- Κύπρος: Προβλέπεται κατώτατο όριο ίσο με το 85% της πλήρους βασικής σύνταξης από 108,91 ευρώ την εβδομάδα για ένα άτομο έως 181,51 ευρώ την εβδομάδα για δικαιούχο με τετραμελή οικογένεια.
- Δανία: Δεν προβλέπεται κατώτατο όριο.
- Φινλανδία: Προβλέπεται κατώτατο όριο 986,30 ευρώ ανά μήνα το 2025.
- Γαλλία: Η ελάχιστη σύνταξη είναι 747,47 ευρώ ανά μήνα για το 2025 και αυξάνεται εάν έχουν καταβληθεί εισφορές για τουλάχιστον 120 τρίμηνα, έως τα 893,39 ευρώ.
- Γερμανία: Δεν υπάρχει ελάχιστη σύνταξη.
- Ιρλανδία: Προβλέπεται κρατική ανταποδοτική σύνταξη με ελάχιστο ποσό 115,60 ευρώ μηνιαίως.
- Ιταλία: Άτομα ασφαλισμένα πριν από την 1η Ιανουαρίου 1996 δικαιούνται ετήσιο ποσό ελάχιστης σύνταξης 7.844,20 ευρώ (653 ευρώ τον μήνα).
- Λουξεμβούργο: Το ελάχιστο ποσό σύνταξης είναι 2.293,55 ευρώ ανά μήνα για το 2025.
- Πορτογαλία: Εχει ελάχιστο ποσό σύνταξης, που ξεκινά από 331,79 και φτάνει στα 480 ευρώ. Χορηγείται, επίσης, έκτακτο επίδομα για συντάξεις γήρατος έως 783,75 ευρώ.
- Ισπανία: Καταβάλλεται ελάχιστη σύνταξη με 14 πληρωμές ανά έτος. Τα ποσά είναι 874,40 ευρώ για μονοπρόσωπα νοικοκυριά άνω των 65 ετών και 818 ευρώ για τους κάτω των 65 ετών.
- Σουηδία: Καταβάλλεται εγγυημένη σύνταξη 12.439 ευρώ ετησίως για άγαμο άτομο και 11.262 ευρώ για έγγαμο. Για όσους δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την εγγυημένη σύνταξη, υπάρχει, επίσης, μια εισοδηματική ενίσχυση 655 ευρώ μηνιαίως.
- Ολλανδία: Δεν προβλέπεται ελάχιστη σύνταξη, αλλά παροχές σύνταξης με σταθερό συντελεστή.
Τα όρια ηλικίας ανά χώρα
Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης που ισχύουν στην Ελλάδα και σε άλλες 15 χώρες της Ε.Ε. είναι τα εξής:
- Ελλάδα: 67 έτη με 15 έτη ασφάλισης και 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης. Δίδεται, επίσης, μειωμένη σύνταξη στα 62, ενώ υπάρχουν «παράθυρα» για σύνταξη από τα 59 έως τα 62.
- Αυστρία: Άνδρες 65 έτη και γυναίκες 61 έτη.
- Βέλγιο: 65-67 έτη.
- Βουλγαρία: Οι άνδρες 64 έτη και 8 μήνες με 39 έτη και 8 μήνες ασφάλισης και οι γυναίκες 62 έτη και 4 μήνες με 36 έτη και 8 μήνες ασφάλισης.
- Κύπρος: 65 έτη για άνδρες και γυναίκες και 63 έτη για τους ανθρακωρύχους.
- Δανία: 67 έτη και στα 69 έτη από το 2035.
- Φινλανδία: Η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται κατά 3 μήνες ετησίως μέχρι να φτάσει τα 65 έτη το 2027.
- Γαλλία: 62 έως 62,6 έτη για όσους γεννήθηκαν έως το 1962 και αυξάνεται σταδιακά μέχρι να φτάσει τα 64 έτη για άτομα που γεννήθηκαν μετά το 1968.
- Γερμανία: 65 έως 67 έτη.
- Ιρλανδία: 66 έτη.
- Ιταλία: 67 έτη.
- Λουξεμβούργο: 65 έτη.
- Πορτογαλία: 66 έτη και 4 μήνες. Με εισφορές 40 ετών, το όριο πέφτει στα 60 έτη.
- Ισπανία: 65 έτη (με τουλάχιστον 38 έτη και 3 μήνες εισφορών) και 67 έτη (με λιγότερα από 38 έτη και 6 μήνες εισφορών).
- Σουηδία: Ευέλικτη ηλικία συνταξιοδότησης από 63 έτη. Από το 2026, είναι τα 67 έτη.
- Ολλανδία: 67 έτη για το 2025 και 67,3 έτη από το 2028.
Η Ελλάδα έχει τις περισσότερες εισφορές
Σε 8 από τις 15 ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζεται η πολιτική των «μηδενικών ασφαλιστικών κρατήσεων» στις συντάξεις, ανεξαρτήτως των φορολογικών επιβαρύνσεων. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες 7 στις οποίες προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις (πέραν της φορολογίας), οι συντάξεις στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα έχουν τις υψηλότερες εισφορές. Ο χάρτης των κρατήσεων στις συντάξεις ανά χώρα διαμορφώνεται ως εξής:
- Αυστρία: Εισφορά ασφάλισης ασθένειας, 5,10%.
- Βέλγιο: Κράτηση σύνταξης 3,55%, υπό την προϋπόθεση ότι η σύνταξη δεν μειώνεται κάτω από 2.367,60 ευρώ ή -χωρίς εξαρτώμενα μέλη- κάτω από 1.997,74 ευρώ ανά μήνα. Επίσης, επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης που κυμαίνεται από 0,5% έως 2%.
- Βουλγαρία: Δεν επιβάλλονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Κύπρος: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Δανία: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Φινλανδία: Προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις ασθένειας 1,65% της σύνταξης και άλλων κοινωνικών παροχών.
- Γαλλία: Προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις κύριες συντάξεις με κλίμακα ανάλογη του φόρου εισοδήματος 8,3%, 6,6% ή 3,8% και 1% στις επικουρικές.
- Γερμανία: Στις συντάξεις επιβάλλεται εισφορά ασθένειας που ανέρχεται στο 7,3% (το ήμισυ του γενικού ποσοστού εισφοράς της νόμιμης ασφάλισης ασθένειας, 14,6%). Η υπόλοιπη εισφορά 7,3% καλύπτεται από τον ασφαλιστικό φορέα. Επίσης, προβλέπεται εισφορά 3,4% για μακροχρόνια φροντίδα συνταξιούχου.
Ελλάδα: Προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις ασθένειας 6% σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, ενώ πριν από τις κρατήσεις αυτές επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης (ΕΑΣ) με ποσοστά 3% έως 14% σε κύριες συντάξεις πάνω από τα 1.435 ευρώ και στις επικουρικές πάνω από τα 300 ευρώ με ποσοστά 3% ως 10%. Για τους συνταξιούχους ηλικίας κάτω των 60 ετών, υπάρχει πρόσθετη ΕΑΣ στην κύρια σύνταξη με ποσοστά 6%, 8% και 10%, η οποία επιβάλλεται σε κύριες συντάξεις που υπερβαίνουν τα 1.700 ευρώ, μετά την αφαίρεση της αρχικής ΕΑΣ.
- Ιρλανδία: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Ιταλία: Οι συνταξιούχοι καταβάλλουν 0,01 ευρώ (1 λεπτό) ανά μήνα 13 φορές τον χρόνο για το Εθνικό Ιδρυμα Ιταλών Συνταξιούχων.
- Λουξεμβούργο: Προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις για υγειονομική περίθαλψη (2,8%) και ασφάλιση μακροχρόνιας φροντίδας (1,4%).
- Πορτογαλία: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Ισπανία: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Σουηδία: Δεν προβλέπονται ασφαλιστικές κρατήσεις στις συντάξεις.
- Ολλανδία: Οι κρατήσεις στις συντάξεις είναι αυτές που επιβάλλονται μέσω φορολογίας. Ξεχωριστή κράτηση είναι μόνο για την ασθένεια με συντελεστή 5,4%.
Ποσοστά αναπλήρωσης
Στον πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά αναπλήρωσης στις συντάξεις όπως αυτά αναμένεται να διαμορφωθούν κατά τη διάρκεια των ετών από το 2030 έως το 2070. Για παράδειγμα, στο διάστημα των ετών 2030-2050 το ποσοστό αναπλήρωσης συντάξεων στην Ελλάδα από 77,2%, που θα είναι το 2030, θα υποχωρήσει σταδιακά στο 67,3% μέχρι το 2050, ενώ φαίνεται να σταθεροποιείται στο 65,2% έως το 2070. Ως ποσοστό αναπλήρωσης θεωρείται το ποσοστό του μισθού που λαμβάνει ένας συνταξιούχος από τη σύνταξη. Για παράδειγμα, το 77,2% για την Ελλάδα το 2030 σημαίνει ότι η σύνταξη ενός εργαζομένου με μισθό 2.000 ευρώ θα είναι 1.544 ευρώ, ίση δηλαδή με το 77,2% του μισθού.
ΠΟΣΟΣΤΑ (%) ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε.
