Την τελική του έγκριση για την οδηγία που επικαιροποιεί, που απλουστεύει και που ενισχύει το υφιστάμενο πλαίσιο εναλλακτικής επίλυσης διαφορών (ΕΕΔ) μεταξύ καταναλωτών και εμπόρων έδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Το νομικό κείμενο που εγκρίθηκε έχει ως στόχο να κάνει την ΕΕΔ πιο προσιτή και πιο ελκυστική ως επιλογή για την επίλυση διαφορών που προκύπτουν από συμβατικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων που σχετίζονται με προσυμβατικές υποχρεώσεις. Θα προσαρμόσει το πλαίσιο ΕΕΔ στις ανάγκες των ψηφιακών αγορών, θα ενισχύσει τη χρήση της ΕΕΔ σε διασυνοριακές διαφορές και θα απλουστεύσει τις διαδικασίες ΕΕΔ προς όφελος όλων των παραγόντων. Επιπλέον, η πρόταση θα εξορθολογίσει τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο.
Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η ΕΕΔ θα είναι πλέον διαθέσιμη και για διαφορές μεταξύ καταναλωτών με έδρα στην ΕΕ και εμπόρων από τρίτες χώρες. Επιπλέον, οι έμποροι θα έχουν την υποχρέωση να απαντούν εντός 20 ημερών αφότου επικοινωνήσει μαζί τους φορέας ΕΕΔ —η μη συμμόρφωσή τους με την υποχρέωση αυτή θα θεωρείται άρνηση συμμετοχής στη διαδικασία. Η νέα οδηγία απαιτεί από τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συμμετοχή εμπόρων και καταναλωτών στην ΕΕΔ και να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση σε τομείς όπου παρατηρείται χαμηλή συμμετοχή στην ΕΕΔ ή μεγάλος αριθμός καταγγελιών από τους καταναλωτές.
Η Επιτροπή θα αναπτύξει και θα συντηρεί ένα εύχρηστο, πολύγλωσσο πληροφοριακό εργαλείο για να διευκολυνθεί η χρήση της ΕΕΔ σε διασυνοριακές καταναλωτικές διαφορές.
Επόμενα βήματα
Η έγκριση της θέσης σε πρώτη ανάγνωση αποτελεί το τελικό στάδιο της διαδικασίας έγκρισης από το Συμβούλιο. Ωστόσο, το κείμενο θα πρέπει να λάβει και την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε σύνοδο της ολομέλειάς του. Αφού εκδοθεί, η οδηγία θα αρχίσει να ισχύει 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 26 μήνες για να ενσωματώσουν τους νέους κανόνες στο εθνικό τους δίκαιο· οι κανόνες θα αρχίσουν να εφαρμόζονται 32 μήνες μετά τη δημοσίευση της οδηγίας στην Επίσημη Εφημερίδα.
Γενικές πληροφορίες
Σε οποιαδήποτε εμπορική σχέση, είναι πιθανόν να προκύψουν διαφορές μεταξύ εμπόρων και καταναλωτών τις οποίες θα πρέπει να επιλύσουν (για παράδειγμα, εάν ένα προϊόν ή μια υπηρεσία δεν παραδίδεται εγκαίρως ή σε καλή κατάσταση, ή εάν ο καταναλωτής δεν έχει καταβάλει το πλήρες τίμημα της αγοράς). Με την ανάπτυξη των διαδικτυακών αγορών, ο αριθμός των διαφορών έχει αυξηθεί σημαντικά. Η επίλυση μιας διαφοράς στο δικαστήριο μπορεί να είναι χρονοβόρα και συνεπάγεται ανάμιξη δικηγόρων και υπολογίσιμα δικαστικά έξοδα. Ωστόσο, υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για να επιλύονται τα προβλήματα χωρίς προσφυγή στο δικαστήριο.
Σύμφωνα με τον πίνακα αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές συνθήκες του 2023, το 25% των καταναλωτών αντιμετωπίζει πρόβλημα που χρήζει καταγγελίας, αλλά από αυτούς το ένα τρίτο δεν προβαίνει σε κάποια ενέργεια. Ως εκ τούτου, μέσω της ΕΕΔ επιλύονται κάθε χρόνο μόνο 300.000 επιλέξιμες διαφορές στην ΕΕ.
Το τελευταίο ευρωπαϊκό νομοθέτημα για τη ρύθμιση της εξωδικαστικής προστασίας των καταναλωτών εκδόθηκε το 2013 και έκτοτε δεν έχει τροποποιηθεί. Στις 17 Οκτωβρίου 2023 η Επιτροπή πρότεινε νέα δέσμη μέτρων για τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευση των κανόνων ΕΕΔ. Η δέσμη περιελάμβανε οδηγία για την τροποποίηση της οδηγίας ΕΕΔ και κανονισμό για τη διακοπή της λειτουργίας της πλατφόρμας ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών (ΗΕΔ), η οποία χρησιμοποιήθηκε λιγότερο από ό,τι αναμενόταν. Ο κανονισμός για την ΗΕΔ εκδόθηκε τυπικά στις 19 Νοεμβρίου 2024.