Σε σημαντικές αλλαγές προχωρά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στα προγράμματα του «Εξοικονομώ» που θα υλοποιηθούν το 2026. Στόχος είναι να διορθωθούν προβλήματα του παρελθόντος που προκαλούσαν καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων.
Γράφει ο Δημήτρης Χριστούλιας
Την ίδια στιγμή σύμφωνα με πληροφορίες και μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις, αναμένεται να αναρτηθούν το προσεχές διάστημα οι πίνακες του προγράμματος «Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα» με τους δικαιούχους. Σύμφωνα με πληροφορίες οι πρώτοι δικαιούχοι θα αρχίσουν να λαμβάνουν vouchers εντός Νοεμβρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λόγω των καθυστερήσεων το υπουργείο Περιβάλλοντος και ενέργειας ανακοίνωσε νέες παρατάσεις για την υλοποίηση των προγραμμάτων.
Έτσι η ολοκλήρωση προγραμμάτων όπως είναι του Εξοικονομώ 2021 παρατείνεται έως 28 Φεβρουαρίου 2026, το Εξοικονομώ 2023, το Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για Νέους, το Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα, το Αλλάζω Συσκευή για τις επιχειρήσεις έως 30 Απριλίου 2026. Επίσης η ολοκλήρωση του έργου Εξοικονομώ 2025 παρατείνεται έως 31 Μάϊου 2026. Οι καθυστερήσεις είναι σημαντικές αν αναλογισθεί κανείς ότι το πρόγραμμα Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί στις 23 Σεπτεμβρίου.
Σημειώνεται ότι για το πρόγραμμα Αλλάζω Σύστημα Θέρμανσης και Θερμοσίφωνα έχουν υποβληθεί πάνω από 120.000 αιτήσεις. Οι καθυστερήσεις έχουν προκαλέσει την αντίδραση της Ένωσης Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας που εκπροσωπεί τον κλάδο παραγωγής θερμικών ηλιακών. Η Ένωση σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι «νοικοκυριά, που στην πλειονότητά τους είναι ευάλωτα, παραμένουν σε καθεστώς ομηρίας αναμένοντας την υλοποίηση του προγράμματος προκειμένου να αποκτήσουν έναν ηλιακό θερμοσίφωνα και την δυνατότητα να έχουν δωρεάν ζεστό νερό. Μέχρι σήμερα εξακολουθούν να πληρώνουν ακριβά την χρήση ηλεκτρικού ρεύματος σε μια χώρα που εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά ηλιοφάνειας στον πλανήτη», προσθέτοντας ότι «εδώ και ένα χρόνο, η εγχώρια αγορά ηλιακών θερμοσιφώνων παραμένει καθηλωμένη, δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας με σοβαρές επιπτώσεις στη βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων του κλάδου».
Το σχέδιο
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας το νέο Εξοικονομώ το οποίο θα υλοποιηθεί το 2026 θα έχει διαφορετική δομή σε σχέση με όλα τα προηγούμενα. Αυτό που εξετάζεται να υλοποιηθεί το νέο Εξοικονομώ και μέσα από τους παρόχους ενέργειας οι οποίοι θα χρηματοδοτούν τις εργασίες με την αποπληρωμή τους να γίνεται μέσα από τους λογαριασμούς των δικαιούχων με την καταβολή μηνιαίων δόσεων ακολουθώντας τα πρότυπα άλλων χωρών.
Ουσιαστικά στη νέα δομή που προωθείται, οι εταιρείες για παράδειγμα προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, ενδεχομένως, και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, θα αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση των δράσεων, ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις.
Στόχος είναι να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών, με στόχο το νέο «Εξοικονομώ» να συμβάλλει καθοριστικά στον περιορισμό του στεγαστικού προβλήματος. Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα υπάρξουν περισσότερα και ενεργειακά αναβαθμισμένα διαθέσιμα ακίνητα σε όλη την Ελλάδα.
Το νέο «Εξοικονομώ» θα εστιάσει για άλλη μια φορά στη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων ενώ στο επίκεντρο των παρεμβάσεων θα βρεθούν αντικατάσταση παλιών ενεργειακών συστημάτων με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες.
Προγράμματα
Σύμφωνα με πληροφορίες το 2026 αναμένεται να «τρέξουν» προγράμματα «Εξοικονομώ» για κατοικίες και επιχειρήσεις. Θα υπάρξουν γεωγραφικά κριτήρια ανάλογα με την περιοχή που μένουν οι δικαιούχοι καθώς διαφορετικές είναι οι ενεργειακές ανάγκες που έχουν όσοι διαμένουν σε ορεινές περιοχές και άλλες όσοι κατοικούν στα νησιά καθώς και άλλα κριτήρια όπως για παράδειγμα εάν ένας πολίτης είναι φοιτητής προκειμένου να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο «Εξοικονομώ 2026» δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια που αποκλείουν τη συμμετοχή στο πρόγραμμα, ωστόσο το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, ήτοι με ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, τα οποία λαμβάνουν αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης.
Επίσης θα υπάρχει μέριμνα, με αυξημένο ποσοστό επιδότησης για πολύτεκνες οικογένειες και όσες έχουν μέλη με ειδικές ανάγκες.
Από την πλευρά των δικαιούχων θα υπάρχει η υποχρέωση για αναβάθμιση τουλάχιστον τριών ενεργειακών κατηγοριών, ώστε κάθε κατοικία να επιτυγχάνει εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 30%.
Επιλέξιμες δαπάνες
Μέσα από το νέο εξοικονομώ θα υπάρχει η δυνατότητα να αντικατασταθούν παλαιά ενεργειακά συστήματα με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακούς θερμοσίφωνες.
Αναλυτικότερα, στις επιλέξιμες δαπάνες θα περιλαμβάνεται η αντικατάσταση κουφωμάτων, δηλαδή παράθυρα πόρτες και φυσικά κουφώματα υψηλής θερμομόνωσης, επιδιορθώσεις σε τοίχους οροφές και δάπεδα, ηλιακούς θερμοσίφωνες όπως επίσης έξυπνα συστήματα, αυτοματισμοί και αισθητήρες εξοικονόμησης. Επίσης επιδοτούνται ενεργειακές επιθεωρήσεις, συμβουλευτικές υπηρεσίες, ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου και μελέτες μικρής κλίμακας.
Επίσης στο νέο Εξοικονομώ θα μπορούν να ενταχθούν με ευνοϊκότερους όρους όσοι ζουν σε νησιωτικές και ορεινές περιοχές φοιτητές, λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές ή όσες έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές. Σε ό,τι αφορά μάλιστα τις επιχειρήσεις, στα νέα προγράμματα του «Εξοικονομώ 2026» θα μπορούν να ενταχθούν και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις για τις οποίες το ενεργειακό κόστος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα.
Σημειώνεται ότι η ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων θα ενεργοποιηθούν μέσα από 3 Ταμεία.
Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την περίοδο 2026-2032 σε συγκεκριμένους τομείς, από τα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, τις ενεργειακές αναβαθμίσεις μέχρι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου.