Απευθείας στα… βαθιά μπαίνει ο νέος υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, με τα μεγάλα μέτωπα που αφορούν στην εργασία, αλλά και την ασφάλιση να παραμένουν ανοιχτά. Τα προβλήματα που καλείται να λύσει ο νέος υπουργός είναι ακανθώδη και διαχρονικά και στην πλειονότητά τους έχουν απασχολήσει όλες τις πολιτικές ηγεσίες που βρέθηκαν στον… υπουργικό θώκο της οδού Σταδίου τα τελευταία χρόνια.
Εκκρεμείς Συντάξεις
Ένα διαχρονικό πρόβλημα που επιδεινώθηκε με την υγειονομική κρίση και σύμφωνα με πηγές αποτέλεσε και τη βασική αιτία απομάκρυνσης του πρώην υπουργού είναι οι εκκρεμείς συντάξεις. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να βάλει τέλος στην ομηρία των εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλισμένων, που περιμένουν πολλές φορές έως και τέσσερα χρόνια για να πάρουν την πολυπόθητη σύνταξη. Αυτό ο στόχος μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις υπηρεσιακών στελεχών στο enikonomia.gr οι εκκρεμείς συντάξεις ξεπερνούν τις 300.000, από αυτές οι 180.000 είναι κύριες, οι 125.000 επικουρικές, ενώ οι αιτήσεις για εφάπαξ έχουν ξεπεράσει τις 60.000. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα ταμεία του πρώην ΙΚΑ.
Χρέη στα ταμεία
Τα ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονται στο… κόκκινο εδώ και αρκετό καιρό. Τα χρέη που δημιούργησε η δεκαετής οικονομική κρίση, αλλά και αυτά που προστίθενται τώρα λόγω της πανδημίας του Covid-19 συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα που θέτει σε κίνδυνο το κορβανά του υπερταμείου ασφάλισης. Οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία στο τρίτο τρίμηνο του έτους αυξήθηκαν κατά 395 εκατ. ευρώ, καθώς τον Ιούνιο τα χρέη ανέρχονταν σε 37 δισ. ευρώ, ενώ λίγους μήνες μετά, δηλαδή τον Σεπτέμβριο άγγιξαν τα 37,395 δισ. ευρώ. Και όλα αυτά την ώρα που το πλεόνασμα του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ βαίνει… μειούμενο. Πιο συγκεκριμένα, το πλεόνασμα του ΕΦΚΑ για το τρέχον έτος προβλέπεται να φτάσει τα 33,6 περίπου εκατομμύρια ευρώ, έναντι αρχικής εκτίμησης για 245 εκ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το πλεόνασμα «ροκανίστηκε» κατά 212 εκατομμύρια ευρώ.
Νέα επικουρική σύνταξη
Ένα μεγάλο και κρίσιμο στοίχημα που καλείται να κερδίσει ο νέος υπουργός Εργασίας είναι αυτό της μετάβασης στο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν στο enikonomia.gr ότι η προηγούμενη πολιτική ηγεσία ήταν ιδιαιτέρως επιφυλακτική ως προς τις επικείμενες αλλαγές που σχεδιάζονται. Μάλιστα, κάποιοι θεωρούν ότι αυτή η στάση αποτελούσε εμπόδιο για την επιτάχυνση των τεκτονικών αλλαγών που αναμένονται στην επικούρηση. Ορισμένοι από τους βασικούς άξονες της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης είναι η δημιουργία «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφαλισμένο μετά την 1η Ιανουαρίου του 2022 με στόχο την εξασφάλιση υψηλότερων επικουρικών συντάξεων για τη νέα γενιά, η λειτουργία κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικουρική ασφάλιση για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ο υπαρκτός κίνδυνος της γήρανσης του πληθυσμού, και η διασφάλιση των υφιστάμενων επικουρικών και κύριων συντάξεων. Ωστόσο, νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το κόστος μετάβασης θα είναι μη διαχειρίσιμο, ενώ υποστηρίζουν ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος οι καταβαλλόμενες συντάξεις να δεχθούν ακόμη ένα πλήγμα, δηλαδή νέο ψαλίδισμα.
Ανεργία και εργοδοτική αυθαιρεσία
Ένα από τα πιο βαριά συμπτώματα του Covid-19 στην οικονομία είναι η ανεργία, αλλά και η εργοδοτική αυθαιρεσία. Λόγω της πανδημίας οι ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν σχεδόν παραλύσει. Κι αυτό γιατί σημαντικός αριθμός υπαλλήλων αδυνατεί να απασχοληθεί λόγω των αδειών ειδικού σκοπού αλλά και της υποχρεωτικής τηλεργασίας. Παράλληλα, η εξ αποστάσεως εργασία σε πολλούς κλάδους κάνει το έργο των ελεγκτών πιο δύσκολο, καθώς δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν ελέγχους σε κατοικίες, αλλά μόνο σε χώρους εργασίας. Υπηρεσιακοί παράγοντες επισημαίνουν ότι η νέα πολιτική ηγεσία θα πρέπει να επανασχεδιάσει το χάρτη των ελέγχων, αλλά και τη στόχευση τους με βάση τις συνθήκες της αγοράς. Την ίδια στιγμή, το πιο παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας , δηλαδή η νέα γενιά, παραμένει ανενεργό, δηλαδή χωρίς δουλειά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ στην Ελλάδα το ποσοστό της ανεργίας των νέων το ποσοστό των νέων ηλικίας έως 24 ετών εκτινάχθηκε στο ζοφερό 33% τον Σεπτέμβριο. Παρόλα αυτά ο ΟΑΕΔ κάνει μια μεγαλειώδη προσπάθεια μέσα από προγράμματα να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας ή τουλάχιστον να διατηρήσει τις υπάρχους.
Αναδρομικά
Ο γρίφος των αναδρομικών, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του, έχει λυθεί, καθώς η προηγούμενη πολιτική ηγεσία φρόντισε να τακτοποιήσει τις βασικές εκκρεμότητες απέναντι στους απόμαχους της εργασίας. Ωστόσο η υπόθεση αυτή εμφανίζει έχει πολλά παρακλάδια, καθώς τις επόμενες ημέρες αναμένεται νέο δικαστικό θρίλερ με τα αναδρομικά των συνταξιούχων για τα δώρα και τις επικουρικές συντάξεις. Ειδικότερα, την Παρασκευή 15 Ιανουαρίου δικάζεται στην Ολομέλεια του ΣτΕ η προσφυγή Συνταξιουχικών Οργανώσεων που ζητούν να ακυρωθεί η κυβερνητική φόρμουλα του 2020 και να καταβληθούν τα χαμένα αναδρομικά από τα δώρα και τις επικουρικές, ενώ μια μέρα νωρίτερα, στις 14 Ιανουαρίου, θα δοθεί ακόμα μια «μάχη» στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τους συνταξιούχους Δημοσίου. Μάλιστα, από τις μεγάλες συνταξιουχικές οργανώσεις δηλώνουν σε όλους τους τόνους ότι η υπόθεση των αναδρομικών θα πάει μέχρι τέλους, δηλαδή μέχρι να τους επιστραφεί το σύνολο των αντισυνταγματικών μειώσεων που επιβλήθηκαν με τους νόμους 4051 και 4093 του 2012.
στο 