Θετικό για το αξιόχρεο της Ελλάδας είναι το πακέτο φοροελαφρύνσεων που ανακοίνωσε από το βήμα της ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως αναφέρει σε σημείωμά του ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s.

Αυτό έγκειται στο ότι το πακέτο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, το οποίο είναι σημαντικό εμπόδιο για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της οικονομίας της Ελλάδας, εξηγεί ο οίκος.

Ωστόσο την ίδια στιγμή η Moody’s εκτιμά πως ενδέχεται να συνεχιστούν το επόμενο διάστημα οι δημογραφικές πιέσεις λόγω του κόστους στέγασης και των ευκαιριών που δίνει η αγορά εργασίας. Σε κάθε περίπτωση μένει να φανεί αν τα μέτρα στήριξης που περιλαμβάνει το πακέτο αυτό θα είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση αυτών των πιέσεων, συμπληρώνει.

Το πακέτο φοροελαφρύνσεων

Μεταξύ άλλων ο οίκος υπενθυμίζει πως το πακέτο έχει ένα ετήσιο δημοσιονομικό κόστος της τάξεως σχεδόν 1,6 δισ. ευρώ ή (0,6% του ΑΕΠ) στον κρατικό προϋπολογισμό και πως αυτό  θα εφαρμοστεί σταδιακά από το 2026. Επίσης οι αναλυτές του οίκου εστιάζουν στα μέτρα στήριξης που περιλαμβάνει το πακέτο για οικογένειες και νέους εργαζόμενους. Αυτό  έχει μόνιμες μειώσεις φόρων και στοχεύει στο να αντιμετωπιστούν οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την ανάπτυξη της Ελλάδας, όπως τη μείωση του πληθωρισμού και τον περιορισμό της γήρανσης του.

Παρόλο που το πακέτο είναι θετικό για την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας μένει να φανεί εάν η φορολογική ελάφρυνση θα είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των δημογραφικών πιέσεων  και εάν αυτό θα επηρεάσει σημαντικά το χαμηλό ποσοστό γονιμότητας της χώρας και τη λήψη των αποφάσεων των Ελλήνων για μετανάστευση υπογραμμίζει η Moody’s.

Και προειδοποιεί πως υπάρχει το ενδεχόμενο παράγοντες όπως ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και κόστος της στέγασης να επηρεάσουν αρνητικά τη δημιουργία οικογενειών και να αποθαρρύνουν την επιστροφή των μεταναστών στην Ελλάδα παρόλο που τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν αυξάνουν το διαθέσιμο εισόδημα

 Η χρηματοδότηση

Η χρηματοδότηση του πακέτου θα γίνει από την κυβέρνηση με την υπέρβαση των φορολογικών εσόδων, σημειώνει η Moody’s και προσθέτει πως αυτή  θα προέλθει από διαρθρωτικές βελτιώσεις που γίνονται στη φορολογική συμμόρφωση.  Οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ψηφιοποίησης απέφεραν σχεδόν επιπρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 2 δισ. ευρώ (ή 0,8% του ΑΕΠ) το 2024.

Τα κέρδη αυτά σε συνδυασμό με τις ευρύτερες βελτιώσεις που έχουν γίνει στη φορολογική διοίκηση από το 2019 στήριξαν τα πρωτογενή πλεονάσματα που υπερέβησαν τις προσδοκίες  της περιόδου 2023-2024. Στο πλαίσιο του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδίου της, η κυβέρνηση προτίθεται να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 2%-2,5% του ΑΕΠ έως το 2028.

Αυτό αρκεί για να συμβάλλει στη σταδιακή μείωση του δείκτη χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας (154% στο τέλος του 2024), παρά το δημοσιονομικό κόστος των νέων μέτρων στήριξης

Οι δημογραφικές πιέσεις

Οι δημογραφικές πιέσεις είναι σημαντικό εμπόδιο για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ελλάδας. Ο πληθυσμός μειώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 και αυτό αντανακλά ένα επίμονα χαμηλό ποσοστό γονιμότητας, 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα το 2023 και σημαντική μετανάστευση πολιτών σε ηλικία εργασίας κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση του δημόσιου χρέους της περιόδου 2009-2018.

Σύμφωνα με τον οίκο, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής:

• θα επιταχύνει το ρυθμό γήρανσης του πληθυσμού,
• θα αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τον δείκτη εξάρτησης των ηλικιωμένων. Αυτός σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα αυξηθεί στο 61% έως το 2040 από 39% που ήταν το 2022.

Αυτές οι δυναμικές θα περιορίσουν την προσφορά εργασίας, θα επιβαρύνουν το δυνητικό προϊόν και θα αυξήσουν το δημοσιονομικό κόστος.  Στο πλαίσιο, αυτό το φορολογικό πακέτο έχει ως στόχο:

• να ενθαρρύνει την αύξηση της γονιμότητας,
• να προσελκύσει νεότερους εργαζόμενους
• να στηρίξει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών σε υποπληθυσμένες περιοχές.

Σε κάθε περίπτωση το φορολογικό πακέτο εστιάζει στη μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες των συντελεστών του φόρου εισοδήματος για αποδοχές μεταξύ 10.000 ευρώ και 40.000 ευρώ και σε μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες για την κλίμακα εισοδημάτων 40.000 ευρώ -60.000 ευρώ αλλά και σε μεγαλύτερη ελάφρυνση για τις οικογένειες και τους νεότερους εργαζομένους. Αναλυτικά:

• Στην κλίμακα των εισοδημάτων 10.000 ευρώ -20.000 ευρώ, οι φορολογικοί συντελεστές μειώνονται με κάθε επιπλέον παιδί.
• Τα νοικοκυριά με 4 ή περισσότερα παιδιά δεν θα πληρώνουν φόρο για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ.

Επίσης από τον φόρο θα εξαιρούνται και οι εργαζόμενοι ηλικίας κάτω των 25 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ. Ενώ μειωμένος θα είναι ο συντελεστής φόρου εισοδήματος για τους πολίτες ηλικίας 26-30 ετών.

Αξιοσημείωτο είναι δε πως επιπρόσθετες διατάξεις περιλαμβάνουν χαμηλότερους συντελεστές  ΦΠΑ σε μικρά νησιά, σταδιακές μειώσεις του φόρου ακίνητης περιουσίας για αγροτικές περιοχές και αυξήσεις των συντάξεων από το 2026 που αυτές θα συνοδεύονται και από τις προσαρμογές των μισθών στους δημοσίους υπαλλήλους.

Η κυβέρνηση εκτιμά σύμφωνα με το οίκο πως το πακέτο αυτό θα έχει ένα δημοσιονομικό κόστος ύψους 1,2 δισ. ευρώ (ή 0,5% του ΑΕΠ) το 2026 στον κρατικό προϋπολογισμό, 1,6 δισ. ευρώ (ή 0,6% του ΑΕΠ) το 2027 και μετά 1,5 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.

Η βραχυπρόθεσμη μακροοικονομική επίδραση θα είναι περιορισμένη, διότι οι αλλαγές θα ισχύουν μόνο από το 2026. Από τη χρονιά αυτή, το διαθέσιμο εισόδημα των νεότερων ηλικιακών ομάδων και των οικογενειών θα αυξηθεί και θα παρέχεται μέτρια στήριξη στην ιδιωτική κατανάλωση και στην προσφορά εργασίας.

Μάλιστα η  φορολογική μεταρρύθμιση βασίζεται στα δημοσιονομικά μέτρα που ανακοινώθηκαν τον Μάρτιο του 2025 και που επεκτάθηκαν. Αυτά  περιλάμβαναν στοχευμένη επιδότηση ενοικίου, στήριξη των συνταξιούχων με χαμηλό εισόδημα και αύξηση των δημόσιων επενδύσεων με κόστος 1,1 δισ. ευρώ (0,4 % του ΑΕΠ) το 2025.

.