Εργαζόμενοι με διαδοχική ασφάλιση μπορούν πριν από το 2027 να εκμεταλλευτούν το καθεστώς της ευνοϊκότερης διάταξης και να αποχωρήσουν γρηγορότερα. Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται.
Της ΑΡΓΥΡΩΣ Κ. ΜΑΥΡΟΥΛΗ – ΠΗΓΗ: Realnews
Χιλιάδες εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα μπορούν να αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας έως και 10 χρόνια νωρίτερα από το γενικό όριο των 67 ετών πριν από την έλευση του 2027, αξιοποιώντας τις ευνοϊκές ρυθμίσεις της διαδοχικής ασφάλισης. Πρόκειται για ασφαλισμένους που ξεκίνησαν να κολλούν ένσημα για πρώτη φορά πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 1992 και στη συνέχεια εργάστηκαν σε διαφορετικά ταμεία -όπως ΙΚΑ, ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ), ΕΤΑΑ ή Δημόσιο- που πλέον έχουν ενταχθεί στον e-ΕΦΚΑ. Για την κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων η νομοθεσία δίνει τη δυνατότητα συνταξιοδότησης με βάση την ευνοϊκότερη διάταξη ενός προηγούμενου φορέα, ακόμη και αν ο τελευταίος δεν πληροί τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.
Με εσωτερική διαδικασία
Οπως επισημαίνει στη Realnews ο δικηγόρος, Διονύσης Ρίζος, οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι μπορούν να αναζητήσουν το πιο ευνοϊκό ασφαλιστικό καθεστώτος ανάμεσα στους φορείς που είχαν ένσημα κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου τους. Η αίτηση συνταξιοδότησης υποβάλλεται στον τελευταίο φορέα, ωστόσο ο e-ΕΦΚΑ, μέσω εσωτερικής διαδικασίας, εξετάζει όλα τα χρόνια ασφάλισης και εφαρμόζει τις διατάξεις εκείνου του ταμείου που αποδεικνύονται πιο συμφέρουσες για τον ασφαλισμένο. Με αυτόν τον τρόπο, ακόμη και κάποιος που δεν έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια στον τελευταίο φορέα, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί αν πληροί τις προϋποθέσεις κάποιου προηγούμενου. Ενδεικτικά, ένας ασφαλισμένος με παλαιότερη θητεία στο ΙΚΑ και μεταγενέστερη δραστηριότητα ως ελεύθερος επαγγελματίας στον ΟΑΕΕ μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης βάσει του ΙΚΑ, εφόσον το επιτρέπουν τα ένσημά του και η ηλικία του.
Το όριο των 1.000 ημερών
Για την εφαρμογή του συστήματος της διαδοχικής ασφάλισης απαιτείται να έχουν συγκεντρωθεί τουλάχιστον 1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, εκ των οποίων 300 την τελευταία πενταετία πριν από την αίτηση. Παράλληλα, θα πρέπει να έχει συμπληρωθεί το όριο ηλικίας που προβλέπει ο ευνοϊκότερος φορέας ή να έχει καταστεί αυτός «τελευταίος» σύμφωνα με τη νομοθεσία. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ακόμη και λίγα ένσημα σε έναν παλαιότερο φορέα μπορούν να αποδειχθούν καθοριστικά, εφόσον «ξεκλειδώνουν» τη σύνταξη με βάση ευνοϊκότερες ρυθμίσεις. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η διαδοχική ασφάλιση μπορεί να οδηγήσει σε σύνταξη πολύ πριν από τα 67 έτη, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει σωστή αξιολόγηση του ασφαλιστικού ιστορικού.
Ποιοι ευνοούνται
Ωφελημένοι είναι κυρίως οι παλαιοί ασφαλισμένοι που άλλαξαν ασφαλιστικό φορέα κατά τη διάρκεια της καριέρας τους – για παράδειγμα, από μισθωτοί έγιναν αυτοαπασχολούμενοι ή το αντίστροφο. Σημαντικές ευκαιρίες εντοπίζονται και για πρώην εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα που στη συνέχεια διορίστηκαν στο Δημόσιο και διαθέτουν ένσημα ΙΚΑ ή ΟΑΕΕ. Η διαδικασία γίνεται εσωτερικά, χωρίς να απαιτείται ξεχωριστή αίτηση από τον ασφαλισμένο. Οπως επισημαίνει ο Δ. Ρίζος, «οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης μπορούν να μετατρέψουν ακόμη και μερικές εκατοντάδες ένσημα του παρελθόντος σε σημαντικό όφελος, επιταχύνοντας τη συνταξιοδότηση έως και μία δεκαετία».
Επανυπολογισμός
Το 2027 θεωρείται ορόσημο για το ασφαλιστικό σύστημα, καθώς τότε θα επανυπολογιστούν τα όρια ηλικίας με βάση το προσδόκιμο ζωής. Αυτό σημαίνει ότι όσοι κατοχυρώσουν ή θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι τότε, θα μπορούν να αποχωρήσουν με τα σημερινά, ευνοϊκότερα όρια. Αντίθετα, όσοι δεν έχουν προλάβει, ενδέχεται να δουν την ηλικία συνταξιοδότησης να αυξάνεται κατά ένα ή δύο έτη.
Η έγκαιρη χρήση των ρυθμίσεων της διαδοχικής ασφάλισης -σε συνδυασμό με εξαγορές πλασματικών ετών όπου απαιτείται- μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για την αποφυγή αυτής της επιβάρυνσης. Ηδη, σύμφωνα με εκτιμήσεις ασφαλιστικών κύκλων, πάνω από 30.000 ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τη διαδοχική ασφάλιση για να αποχωρήσουν νωρίτερα από το 2027. «Σε μια περίοδο κατά την οποία η αγορά εργασίας παραμένει ασταθής και οι ασφαλιστικοί κανόνες σύνθετοι, η αξιοποίηση των παλαιών ενσήμων μέσω της διαδοχικής ασφάλισης μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό εργαλείο πρόωρης αποχώρησης – ένα θεσμικό παράθυρο που παραμένει ανοιχτό», επισημαίνει ο Δ. Ρίζος.
Ενδεικτικές περιπτώσεις
Παρακάτω παρατίθενται οι βασικές κατηγορίες ασφαλισμένων που μπορούν να ωφεληθούν από τη διαδοχική ασφάλιση και να «κλειδώσουν» σύνταξη αρκετά χρόνια νωρίτερα.
1. Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ και στον ΟΑΕΕ. Συνταξιοδότηση ως μητέρες ανηλίκων
Οι γυναίκες που έχουν περάσει από το ΙΚΑ και στη συνέχεια από τον ΟΑΕΕ μπορούν να κερδίσουν έως και επτά χρόνια αν συνταξιοδοτηθούν με τις διατάξεις του ΙΚΑ για μητέρες ανηλίκων, αντί να περιμένουν τη σύνταξη στα 67 από τον ΟΑΕΕ.
Παράδειγμα 1
Ασφαλισμένη στον ΟΑΕΕ έως το 2020, μητέρα παιδιού γεννημένου το 1999, 60 ετών σήμερα. Εχει 25 χρόνια στον ΟΑΕΕ και 1.100 ένσημα ΙΚΑ την περίοδο 1984-1989. Μπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης στον ΟΑΕΕ, ο οποίος θα τη μεταβιβάσει στο ΙΚΑ. Με βάση τη διάταξη του ΙΚΑ για μητέρες ανηλίκων, θεμελιώνει δικαίωμα και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί, αντί να περιμένει έως τα 67. Κέρδος: επτά χρόνια.
Παράδειγμα 2
Εμπορος ασφαλισμένη στο πρώην ΤΑΕ για 25 χρόνια, μητέρα παιδιού γεννημένου το 1995, σήμερα 62 ετών. Είχε 100 ένσημα στο ΙΚΑ πριν από την έναρξη ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Μπορεί να αιτηθεί σύνταξη από τον ΟΑΕΕ, ο οποίος θα μεταβιβάσει το αίτημα στο ΙΚΑ. Εκεί, συνταξιοδοτείται πλήρως στην ηλικία των 61, όπως προέβλεπε η διάταξη του ΙΚΑ. Κέρδος: πέντε χρόνια.
2. Γυναίκες ασφαλισμένες στο Δημόσιο και στο ΙΚΑ. Συνταξιοδότηση ως μητέρες ανηλίκων
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ευνοϊκή κατηγορία, καθώς οι ασφαλισμένες στο Δημόσιο που είχαν ένσημα στο ΙΚΑ μπορούν να αξιοποιήσουν τις διατάξεις του ΙΚΑ, οι οποίες απαιτούσαν 18,5 έτη ασφάλισης έως το 2012 (έναντι 25ετίας του Δημοσίου). Ετσι, μπορούν να αποχωρήσουν έως και 10 χρόνια νωρίτερα από ό,τι θα προέβλεπε το Δημόσιο.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένη σήμερα στο Δημόσιο με ανήλικα τέκνα το 2010, ηλικίας 59 ετών, με 33 συνολικά έτη ασφάλισης, εκ των οποίων 600 ένσημα στο ΙΚΑ πριν από τη μονιμοποίησή της. Μπορεί να υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης στο Δημόσιο, το οποίο θα τη μεταβιβάσει στο ΙΚΑ. Εκεί, συνταξιοδοτείται άμεσα, αφού έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας που απαιτούσε το ΙΚΑ για μητέρες ανηλίκων. Κέρδος: τρία έως οκτώ χρόνια, σε σχέση με τη συνταξιοδότηση στα 62 ή στα 67 έτη που προβλέπει το Δημόσιο.
3. Ανδρες και γυναίκες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και στον ΟΑΕΕ. Πρόωρη/μειωμένη σύνταξη
Οι ασφαλισμένοι που έχουν διανύσει χρόνο ασφάλισης τόσο στο ΙΚΑ όσο και στον ΟΑΕΕ μπορούν να επωφεληθούν από τις πρόωρες ή τις μειωμένες συντάξεις του ΙΚΑ. Το όφελος φθάνει έως και τα πέντε χρόνια, καθώς μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στα 62 αντί για τα 67 έτη που απαιτούνται για πλήρη σύνταξη από τον ΟΑΕΕ.
Παράδειγμα
Εμπορος με 20 χρόνια ασφάλισης στον ΟΑΕΕ, ο οποίος συμπλήρωσε το 62ο έτος της ηλικίας του το 2025, έχοντας προηγουμένως 30 ένσημα στο ΙΚΑ. Υποβάλλει αίτηση στον ΟΑΕΕ, ο οποίος τη μεταβιβάζει στο ΙΚΑ. Εκεί, θεμελιώνει δικαίωμα πρόωρης/μειωμένης σύνταξης, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του ΙΚΑ. Κέρδος: πέντε χρόνια. Η μείωση στην εθνική σύνταξη ανέρχεται σε περίπου 130 ευρώ.
4. Ασφαλισμένοι με μικρό χρόνο στο ΝΑΤ. Πλήρης σύνταξη έως και δέκα χρόνια νωρίτερα
Ιδιαίτερα προνομιακό καθεστώς ισχύει για όσους έχουν λίγες ημέρες ασφάλισης στο ΝΑΤ και στη συνέχεια συνέχισαν την ασφάλισή τους σε άλλον φορέα. Το ΝΑΤ παρέχει εξαιρετικά ευνοϊκές διατάξεις πλήρους σύνταξης, τις οποίες μπορούν να αξιοποιήσουν μέσω της διαδοχικής ασφάλισης ακόμη και όσοι έχουν ελάχιστο χρόνο ναυτικής ασφάλισης. Ετσι, υπάρχει δυνατότητα συνταξιοδότησης έως και δέκα χρόνια νωρίτερα, χωρίς να απαιτείται η αναμονή έως τα 67.
στο 
