Τη μεταφορά των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο, με τη δημιουργία του Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης, προβλέπει η νομοθετική πρωτοβουλία που παρουσίασαν χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Εσωτερικών, ο οποίος πρόκειται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία σε όλη την χώρα στις αρχές του 2027.
Ο Εθνικός Οργανισμός Κτηματολογίου & Ελέγχου Δόμησης είναι η μετεξέλιξη του Ελληνικού Κτηματολογίου, στον οποίο θα ενσωματωθούν οι Υπηρεσίες Δόμησης – βάζοντας τέλος στα κακώς κείμενα που υπήρχαν μέχρι σήμερα. Μέσω του νέου φορέα, ο πολίτης εξυπηρετείται από ένα σημείο διοίκησης για όλα τα θέματα που αφορούν την ακίνητη ιδιοκτησία του, ενώ προβλέπεται ταχύτερη έκδοση αδειών δόμησης, ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως της γεωγραφικής τοποθεσίας του ακινήτου, διαφάνεια και πλήρως ψηφιακές υπηρεσίες. Στο πλαίσιο αυτό, ο νέος φορέας αναλαμβάνει την καταγραφή, τεκμηρίωση και εγγύηση της ιδιοκτησίας, την έκδοση οικοδομικών αδειών και όλων των συναφών πράξεων (βεβαιώσεις όρων δόμησης, προεγκρίσεις), τον έλεγχο των κατασκευών και την τήρηση της πολεοδομικής νομοθεσίας.
Παράλληλα, δημιουργείται Μητρώο Ανεξάρτητων Ελεγκτών Δόμησης, στους οποίους θα ανατίθεται, με κλήρωση, ο υποχρεωτικός έλεγχος όλων των αδειών πριν την έναρξη εργασιών. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί πλημμελής εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας, τον τελικό έλεγχο για την οικοδομική άδεια τον πραγματοποιεί η Γενική Διεύθυνση Δόμησης. Με τη νέα δομή στη νέα Γενική Διεύθυνση Δόμησης θα υπάγονται 20 Περιφερειακά Κέντρα Δόμησης και 77 Τοπικά Κέντρα Δόμησης (ΤΚΔ), τα οποία θα αξιοποιούν τα σημερινά Κτηματολογικά Γραφεία.
Χρήσιμες απαντήσεις στα πιο σημαντικά ερωτήματα:
Τι επιτυγχάνεται με τη νέα μεταρρύθμιση;
Η νέα μεταρρύθμιση οδηγεί σε ταχύτερη εξυπηρέτηση και αποτελεσματικότερη κατανομή φόρτου εργασίας, ενιαία εφαρμογή της νομοθεσίας για όλους σε όλη τη χώρα, ψηφιοποίηση, διαλειτουργικότητα και απλούστευση διαδικασιών, σταδιακή κατάργηση της ανάγκης εντοπιότητας και δυνατότητα εξ αποστάσεως εξυπηρέτησης. Κυρίως, όμως, με το νέο σύστημα οργάνωσης των Κέντρων Δόμησης παρέχεται ισοτιμία στο δικαίωμα δόμησης για όλους, ανεξαρτήτως της υπηρεσίας στην οποία θα απευθυνθούν, ενώ επιτυγχάνεται η διαφάνεια με τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων και τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στον έλεγχο των οικοδομικών αδειών, για πρώτη φορά στη χώρα.
Πώς ωφελείται ο πολίτης από τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα;
Με τον νέο Οργανισμό, ο πολίτης εξυπηρετείται από ένα σημείο διοίκησης για όλα τα θέματα που αφορούν την ακίνητη ιδιοκτησία του, ταχύτερη έκδοση αδειών δόμησης, ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως της γεωγραφικής τοποθεσίας του ακινήτου, διαφάνεια και πλήρως ψηφιακές υπηρεσίες.
Για ποιον λόγο ήταν αναγκαία η μεταρρύθμιση των Υπηρεσιών Δόμησης;
- Το σημερινό πλαίσιο παρουσιάζει διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή των διαδικασιών και στη διαθεσιμότητα ψηφιακών εργαλείων μεταξύ διαφορετικών περιοχών.
- Σε πανελλαδική αξιολόγηση του ΥΠΕΣ (05/2025), οι Υπηρεσίες Δόμησης καταγράφουν μέση βαθμολογία 3,4/10, ένδειξη ότι η αποτελεσματικότητα, η απλοποίηση και ψηφιοποίηση αποτελούν προτεραιότητα για τους πολίτες.
Περίπου 35% των ΥΔΟΜ λειτουργούν με έως δύο μηχανικούς, αριθμός που δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις ειδικότητες που απαιτεί η κείμενη πολεοδομική νομοθεσία.
Αφαιρούνται από τους δήμους όλες οι σχετικές αρμοδιότητες;
Οι δήμοι διατηρούν κρίσιμες αρμοδιότητες του τοπικού πολεοδομικού σχεδιασμού, δηλαδή:
- εκπόνηση και παρακολούθηση πολεοδομικών μελετών, αναπλάσεων και επεκτάσεων σχεδίων πόλης,
- διαχείριση κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων,
- συμμετοχή στις αποφάσεις για τα θέματα χωροταξίας, χρήσεων γης και Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων,
- σύνταξη διαγραμμάτων και πράξεων εφαρμογής, διαχείριση διαδικασιών τακτοποίησης, αναλογισμού, προσκυρώσεων και καταχωρίσεων,
- πρόταση για άρση απαλλοτριώσεων και ασυμφωνιών με το εγκεκριμένο σχέδιο,
- ρυμοτομικές και τοπογραφικές εφαρμογές.
Τι σημαίνει «έξυπνος έλεγχος αδειών με Τεχνητή Νοημοσύνη» και πώς θα λειτουργεί στην πράξη;
Στόχος είναι για πρώτη φορά να υπάρχει συστηματικός έλεγχος των οικοδομικών αδειών με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, ώστε οι έλεγχοι να είναι πιο στοχευμένοι και αποτελεσματικοί. Αντί να γίνονται τυχαίοι έλεγχοι, το σύστημα αξιοποιώντας διαθέσιμα δεδομένα θα μπορεί να παρέχει πληροφορία για το ποιοι φάκελοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάζουν προβλήματα (π.χ. σε περιοχές με αυθαιρεσία, σε ζώνες προστασίας ή σε έργα μεγαλύτερης πολυπλοκότητας).
Με τον τρόπο αυτό αξιοποιώντας την Τ.Ν.:
- Θα ελέγχεται περίπου το 30% των αδειών, αλλά όχι τυχαία.
- Το σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης θα αναλύει δεδομένα και θα προτείνει ποιες υποθέσεις είναι «υψηλού ρίσκου».
- Θα υπάρχει δυνατότητα να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή σε «ευαίσθητες» περιοχές, όπως ιστορικοί τόποι, προστατευόμενες περιοχές ή σημεία όπου έχουν εντοπιστεί στο παρελθόν πολλές παραβάσεις.
στο 
