Κάθε επιχείρηση μπορεί να έρθει αντιμέτωπη με προκλήσεις στη διαχείριση κρίσεων στον τομέα της υγείας και ασφάλειας στην εργασία κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της. Το ζητούμενο είναι πώς θα καταφέρει να τις υπερβεί και να προάγει την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία.
Στην ανάγκη αυτή απαντά το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SETOFF (Smart Education and Training Program For central and local government servants: Embrace vulnerability as our greatest strength and innovative tools For risk management), το οποίο στοχεύει στη βελτίωση της ετοιμότητας και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία τόσο του προσωπικού Πολιτικής Προστασίας, όσο και του προσωπικού ασφάλειας και φύλαξης του ιδιωτικού τομέα, έναντι μελλοντικών κρίσεων και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Σκοπός είναι η ανάπτυξη ενός καινοτόμου εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού προγράμματος, που θα βασίζεται τόσο σε επιτυχώς δοκιμασμένο και εφαρμοσμένο μοντέλο προσομοίωσης σε συνδυασμό με τις πιο πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις, όσο και σε ολοκληρωμένη ανάλυση αναγκών.
Το τελικό αποτέλεσμα του έργου θα είναι μία πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης με θεματικές ενότητες σχετικές με την πολιτική προστασία.
Επικεφαλής του έργου, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται στο πλαίσιο του Erasmus+, είναι το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ). Το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) συμμετέχει στο έργο ως ένας από τους βασικούς εταίρους. Από την Ελλάδα συμμετέχει επίσης η Βιώσιμη Πόλη – το δίκτυο πόλεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία και άλλοι φορείς και οργανισμοί και από τις υπόλοιπες χώρες που συμμετέχουν.
Το πρόγραμμα αυτό αφορά τέσσερις χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το έργο, που βρίσκεται σε εξέλιξη, ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2025.
Η καινοτομία του προγράμματος
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πρόεδρος του ΕΛΙΝΥΑΕ, Ρένα Μπαρδάνη, δηλώνει ότι, στη χώρα μας, εφαρμόζεται για πρώτη φορά η ανάπτυξη αυτού του καινοτόμου συστήματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με αυτή τη θεματολογία και αυτούς τους αποδέκτες και επισημαίνει ότι έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχα προγράμματα στο εξωτερικό για θέματα πολιτικής προστασίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Μπαρδάνη, η καινοτομία αυτού του προγράμματος αφορά αφενός μεν στη θεματολογία που περιλαμβάνει συνδυασμό θεμάτων σχετικών με φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, επιδημίες, θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων σε αυτούς τους τομείς αφετέρου δε στους αποδέκτες, καθώς το πρόγραμμα δεν απευθύνεται μόνο σε εξειδικευμένα στελέχη πολιτικής προστασίας, αλλά αφορά και άλλες ομάδες που μπορεί να εμπλέκονται σε αυτά τα θέματα στις επιχειρήσεις και άλλους οργανισμούς, όπως εμπειρογνώμονες, πανεπιστημιακούς, ερευνητές, στελέχη ασφάλειας και υγείας της εργασίας, επαγγελματίες ιδιωτικής ασφάλειας και φύλαξης, εθελοντές, στελέχη πολιτικής προστασίας της τοπικής αυτοδιοίκησης κ.λπ..
Πώς εξελίσσεται η συμμετοχή
Όπως υπογραμμίζει η κ. Μπαρδάνη, η συμμετοχή έως τώρα είναι ικανοποιητική και εκφράστηκε με τη συμμετοχή στην ποσοτική έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε για την ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών στη διεθνή συνάντηση για την πολιτική προστασία που έγινε στην Καβάλα στις 1-3 Μαρτίου 2023, από το ΔΙΠΑΕ στην ενημερωτική ημερίδα που οργάνωσε το ΕΛΙΝΥΑΕ στις 18 Μαΐου 2023, με θέμα προκλήσεις στη διαχείριση κρίσεων και καταστροφών, καθώς και στον αριθμό των ατόμων που έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για ενημέρωση για το έργο και έχουν εγγραφεί στα κοινωνικά δίκτυα του προγράμματος.
«Ωστόσο, το έργο είναι ακόμη σε εξέλιξη. Ευελπιστούμε ότι, τους επόμενους μήνες, όπου θα πραγματοποιηθούν και νέες δράσεις ενημέρωσης, καθώς θα ολοκληρώνεται και η πλατφόρμα εκπαίδευσης, θα υπάρξει μεγαλύτερη συμμετοχή» σχολιάζει η κ. Μπαρδάνη.
Σημειώνεται ότι το ΕΛΙΝΥΑΕ και οι άλλοι συμμετέχοντες φορείς από την Ελλάδα έχουν πάρει πρωτοβουλίες ενημέρωσης των επιχειρήσεων, μέσω των δικτύων ενημέρωσής τους, των ιστοσελίδων τους και των ενημερωτικών τους εντύπων, όπως επίσης και με τις ενημερωτικές και εκπαιδευτικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Καβάλα και στην Αθήνα.
Επιπλέον, στις 19-21 Ιουνίου 2023, πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη πιλοτική εκπαιδευτική δράση στο πλαίσιο του προγράμματος, η οποία διοργανώθηκε από το ΕΛΙΝΥΑΕ.
Στη συνέχεια, θα ακολουθήσουν και άλλες αντίστοιχες δράσεις, για τις οποίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερώνονται από την ιστοσελίδα και τα κοινωνικά δίκτυα του προγράμματος (https://setoff-project.eu/), καθώς και του ΕΛΙΝΥΑΕ (https://elinyae.gr).
Τι δείχνουν στοιχεία ερευνών
Όπως αναφέρει η κ. Μπαρδάνη, «μία σειρά από προκλήσεις της εποχής μας έχουν αναδείξει τη σημασία της ανθεκτικότητας των επιχειρήσεων και άλλων οργανισμών απέναντι σε φυσικά φαινόμενα, τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους, επιδημίες και ασύμμετρες απειλές. Οι επιχειρήσεις λαμβάνουν μέτρα πρόληψης, για να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους, ωστόσο παραμένουν ακόμη σημαντικές ανάγκες».
Σε έρευνες, που πραγματοποίησε το ΕΛΙΝΥΑΕ, έχει αναδειχθεί – στατιστικά σημαντικά – η σημασία της εκπαίδευσης σε θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας και θέματα προστασίας από έκτακτες καταστάσεις (πυρκαγιές, φυσικά φαινόμενα, τεχνολογικά ατυχήματα, επιδημίες κ.ά.) για την ενίσχυση της ετοιμότητας των εργαζομένων και του πληθυσμού.
Εξάλλου, όπως καταδεικνύεται από τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας του ΕΛΙΝΥΑΕ, που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο το οποίο οργάνωσε τον Νοέμβριο του 2022, οι επικεφαλής των επιχειρήσεων (ιδιοκτήτες και γενική διεύθυνση) αναγνωρίζουν της επαγγελματική υγεία και ασφάλεια στην 5η θέση μεταξύ των απειλών, θέση ιδιαίτερα σημαντική για τη λειτουργία της επιχείρησης, καθώς οι απειλές που προηγούνται είναι τα θέματα κόστους, χρηματοδότησης, πτώσης τζίρου και νομικών/φορολογικών προβλημάτων.
Παράλληλα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, σχεδόν στο σύνολό τους, οι επιχειρήσεις, που συμμετείχαν, (8 στις 10/80,5%) παρουσιάζονται θετικές στο ενδεχόμενο δημιουργίας μίας ψηφιακής πλατφόρμας ελέγχου, όπου θα μπορούν να δηλώνουν τις υποδομές τους και τη συμμόρφωσή τους στα σχετικά μέτρα υγείας και ασφάλειας στην εργασία, που αποτελεί πρόταση του ΕΛΙΝΥΑΕ, ενώ 8 στις 10 επιχειρήσεις (78,4%) εκτιμούν ότι το κόστος συμμόρφωσης στα μέτρα υγείας και ασφάλειας στην εργασία είναι υψηλό, πλην, όμως, υποστηρίζουν (72,8%) ότι υπάρχει επιστροφή στην επένδυση (το κόστος αποδίδει σημαντικά).
Επίσης, σε σχετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου SETOFF για την ανάλυση των εκπαιδευτικών αναγκών για καταστροφές, κινδύνους και ανθεκτικότητα, αναδείχθηκαν οι προτεραιότητες ως προς την εκπαίδευση στους σχετικούς τομείς, η οποία χρειάζεται να ενισχυθεί.
Ενδεικτικά, από τα αποτελέσματα της έρευνας για τη χώρα μας, αναδείχθηκε ότι λιγότεροι από το 45% των ερωτηθέντων έχουν λάβει κάποιας μορφής εκπαίδευση για θέματα πολιτικής προστασίας και υγείας και ασφάλειας, με εξαίρεση το θέμα των πρώτων βοηθειών.
Μάλιστα, για ορισμένα θέματα, όπως, για παράδειγμα, σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης, τεχνολογικά ατυχήματα, πλημμύρες, ακραία καιρικά φαινόμενα, επιδημίες, επικοινωνία κινδύνου, το ποσοστό αυτών που έχει λάβει κάποιας μορφής εκπαίδευση δεν ξεπερνά το 30%.
στο 