Να αναθεωρηθεί η Οδηγία της ΕΕ για τη Φορολογία των Καπνικών Προϊόντων πρότεινε η Κομισιόν.
Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελισσόμενες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία και τις σημαντικές μεταβολές στην αγορά, η μεταρρύθμιση εκσυγχρονίζει την Οδηγία σε συμφωνία με τις προτεραιότητες της ΕΕ στον τομέα της υγείας και της οικονομίας και ενισχύει την Ενιαία Αγορά.
Η φορολόγηση του καπνού είναι εναρμονισμένη σε επίπεδο ΕΕ, όμως η τελευταία αναθεώρηση της Οδηγίας έγινε το 2010. Από τότε, η δυναμική της αγοράς έχει αλλάξει ριζικά.
Η αναθεωρημένη Οδηγία προβλέπεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2028. Θα υπάρξει μεταβατική περίοδος τεσσάρων ετών για τη σταδιακή εφαρμογή των νέων συντελεστών ειδικού φόρου κατανάλωσης για ορισμένα προϊόντα, ώστε τα κράτη μέλη να προσαρμοστούν ομαλά στις αλλαγές.
Ισχυρό μήνυμα υπέρ της δημόσιας υγείας
Η αύξηση των ελάχιστων φορολογικών συντελεστών της ΕΕ είναι επειγόντως αναγκαία για την επίτευξη του στόχου του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου έως το 2040, που προβλέπει «Ευρώπη χωρίς καπνό», με λιγότερο από 5% του πληθυσμού να κάνει χρήση καπνού. Το ποσοστό καπνιστών δεν μειώνεται αρκετά γρήγορα για την επίτευξη του στόχου: σήμερα στην ΕΕ είναι 24%.
Η σημερινή πρόταση είναι σημαντικό βήμα για την ανατροπή αυτής της τάσης. Ο καπνός προκαλεί σχεδόν 700.000 θανάτους ετησίως στην ΕΕ, ενώ περίπου το 50% των καπνιστών πεθαίνουν πρόωρα. Παράλληλα, τα νέα προϊόντα νικοτίνης γίνονται ελκυστικά για τους νέους. Η φορολογία συνέβαλε σε μείωση του καπνίσματος κατά 40% την τελευταία δεκαετία, αλλά οι παρωχημένοι ελάχιστοι συντελεστές υπονομεύουν την περαιτέρω πρόοδο.
Εκσυγχρονισμένο φορολογικό πλαίσιο για μια ενιαία αγορά
Το υφιστάμενο πλαίσιο του 2010 έχει οδηγήσει σε κατακερματισμό των φορολογικών πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών. Μια ενιαία προσέγγιση είναι απαραίτητη για την εξάλειψη των ρυθμιστικών κενών, τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενιαίας αγοράς.
Η αναθεωρημένη οδηγία περιλαμβάνει και νέα προϊόντα που έχουν εμφανιστεί στην αγορά (π.χ. θερμαινόμενα τσιγάρα, ηλεκτρονικά τσιγάρα), τα οποία αντιπροσωπεύουν ήδη το 13% της αξίας των καπνικών προϊόντων στην ΕΕ. Αυτά φορολογούνται ήδη από την πλειονότητα των κρατών μελών, αλλά με διαφορετικούς τρόπους και συντελεστές.
Η εναρμόνιση των κανόνων θα επιτρέψει:
- καλύτερο έλεγχο και εποπτεία
- μείωση της ελκυστικότητας των νέων προϊόντων ως υποκατάστατα του καπνού
- ευελιξία στα κράτη μέλη για να προσαρμόζουν τη φορολογία τους ανάλογα με την εθνική αγορά
Έσοδα και εξοικονόμηση πόρων
Η παρακολούθηση της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνού είναι επί του παρόντος αναποτελεσματική. Η παράνομη διακίνηση και παραγωγή καπνικών προϊόντων στερεί από την ΕΕ περίπου 13 δισ. ευρώ ετησίως σε φορολογικά έσοδα. Η εφαρμογή των νέων ελάχιστων συντελεστών αναμένεται να αποφέρει:
- 15 δισ. ευρώ επιπλέον φορολογικά έσοδα ετησίως
- 6 δισ. ευρώ εξοικονόμηση στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης
- περαιτέρω εξοικονόμηση μέσω της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης
Κύριες αλλαγές στην αναθεωρημένη Οδηγία
- Αύξηση των ελάχιστων συντελεστών φορολογίας για μείωση των αποκλίσεων. Θα εφαρμοστεί μια μερικώς προσαρμοσμένη προσέγγιση βάσει αγοραστικής δύναμης, ώστε να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο τιμών και εισοδήματος σε κάθε κράτος μέλος.
- Επέκταση της Οδηγίας στα νέα προϊόντα: π.χ. ηλεκτρονικά τσιγάρα, θερμαινόμενος καπνός, φακελάκια νικοτίνης. Το σουηδικό snus εξαιρείται, όπως ορίζεται στη Συνθήκη Προσχώρησης της Σουηδίας.
- Αυστηρότεροι έλεγχοι για τον ακατέργαστο καπνό, ο οποίος χρησιμοποιείται σε παραποιημένα προϊόντα. Το ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης των προϊόντων ειδικού φόρου θα επεκταθεί και στον ακατέργαστο καπνό, ώστε να ενισχυθεί η καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου.
Ιστορικό
- Η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου, που αναγνωρίζει τη φορολογία ως κλειδί για τη μείωση της κατανάλωσης καπνού.
- Η πρόταση συνοδεύεται από ανάλυση επιπτώσεων σύμφωνα με τις αρχές Καλύτερης Νομοθέτησης, όπου εξετάζονται λεπτομερώς οι συνέπειες διαφόρων σεναρίων πολιτικής.
Επόμενα βήματα
Το πακέτο περιλαμβάνει τροποποιήσεις σε δύο νομοθεσίες:
- Την Οδηγία 2011/64/ΕΕ για τη φορολογία των καπνικών προϊόντων
- Την Οδηγία 2020/262/ΕΕ για τις γενικές ρυθμίσεις του ειδικού φόρου κατανάλωσης
Οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν στο Συμβούλιο για έγκριση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για διαβούλευση.
στο 