Εστραγκόν: «Πάμε».
Βλαντιμίρ: «Δεν μπορούμε».
Εστραγκόν: «Γιατί όχι;»
Βλαντιμίρ: «Περιμένουμε τις γερμανικές εκλογές».
Οι γερμανικές εκλογές είναι ο Γκοντό του 2017. Μετά βίας έχει υπάρξει ένα πολιτικό debate στην Ευρώπη φέτος χωρίς να καταλήξει με κάποια ψευδαισθητική αναφορά στις κάλπες της 24ης Σεπτεμβρίου. Όταν τελειώσουν οι εκλογές, όλα θα γίνουν πολύ πιο εύκολα.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή, τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν καλύτερα. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα είναι στην κυβέρνηση. Είναι και τα δύο υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μαζί έχουν το 80% των εδρών στην Bundestag. Έχουν αρκετά μεγάλη πλειοψηφία ώστε να αλλάξουν το Σύνταγμα. Όποια δημοσκόπηση κι αν ψηφίσετε, το κοινό τους ποσοστό στη συνολική ψήφο πρόκειται να υποχωρήσει δραματικά.
Μια πιθανή έκβαση είναι ο τρέχον μεγάλος συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών να επιστρέψει στην εξουσία με μειωμένη πλειοψηφία. Διαφορετικά, το μπλοκ CDU/CSU της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ μπορεί να σχηματίσει συνασπισμό με το φιλελεύθερο FDP (Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα) ή με το FDP και τους Πρασίνους.
Το FDP θέλει να μειώσει την ικανότητα δανεισμού του ESM, της ομπρέλας διάσωσης της ευρωζώνης, και να τον εξαλείψει με σταδιακό τρόπο μακροπρόθεσμα. Και θέλει την Ελλάδα έξω από την ευρωζώνη. Τι ακριβώς, αναρωτιέμαι, θα γίνει ευκολότερα;
Η αλήθεια για τις γερμανικές εκλογές είναι ότι δεν θα αλλάξουν και πολλά. Η Ελλάδα δεν θα λάβει ελάφρυνση χρέους, διότι το γερμανικό πολιτικό σύστημα ως σύνολο απορρίπτει μεταφορές κάθε είδους. Επιπλέον, η νομική ερμηνεία του ευρωπαϊκού δικαίου από τους Γερμανούς, είναι πως η ελάφρυνση χρέους είναι παράνομη. Δεν υπάρχει καμία έκβαση εκλογών που μπορούμε να σκεφτούμε, που θα μπορούσε να αμβλύνει την τρέχουσα θέση, αλλά υπάρχουν μία ή δύο που θα μπορούσαν να την σκληρύνουν.
Το ίδιο ισχύει και για την αναμόρφωση της ευρωζώνης. Όταν ο Εμανουέλ Μακρόν εκλέχθηκε πρόεδρος της Γαλλίας το Μάιο, υποσχέθηκε να προωθήσει την ατζέντα του για την ευρωζώνη -μετά τις γερμανικές εκλογές. Καταλαβαίνω γιατί θέλει να εστιάσει πρώτα στην εγχώρια πολιτική, όπως για παράδειγμα με τις μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά την περασμένη εβδομάδα, αλλά οι γερμανικές εκλογές είναι, για άλλη μια φορά, εντελώς άσχετες.
Το πρόβλημα δεν ήταν ποτέ πως οι Γερμανοί δεν ενδιαφέρονται για μεταρρυθμίσεις, αλλά το τι είδους μεταρρυθμίσεων επιθυμούν: πιο αυστηρούς δημοσιονομικούς στόχους, πιο αυστηρή εφαρμογή, λιγότερες εξαιρέσεις, ποινές σε περίπτωση μη συμμόρφωσης και εξωτερική παρέμβαση στις πολιτικές των χωρών που δεν ακολουθούν τους στόχους. Το Βερολίνο θέλει να ενισχύσει τους κανόνες της ΕΕ κατά των διασώσεων μέσω ενός μηχανισμού αναδιάρθρωσης του κυβερνητικού χρέους. Αυτό θα επιβάρυνε τους κατόχους κυβερνητικών ομολόγων, πολλοί από τους οποίους είναι οι εγχώριες τράπεζες και ασφαλιστές των κρατών μελών της ευρωζώνης.
Η κ. Μέρκελ έχει εκφράσει στήριξη στην ιδέα ενός Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών. Με αυτό, εννοεί έναν full time πρόεδρο του Eurogroup των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, αντί του part time που έχουμε τώρα. Δεν είναι τόσο τρομερό όσο ακούγεται.
Ο πρόεδρος Μακρόν δεν έχει πει ακόμη τι ακριβώς θέλει. Οι σύμβουλοί του έχουν αποσύρει την προηγούμενη στήριξή τους σε ένα κοινό εργαλείο χρέους της ευρωζώνης. Αυτό είναι κρίσιμο θέμα, όχι επειδή η ευρωζώνη θα επιβαρυνθεί με περισσότερο χρέος, αλλά γιατί μια εύρωστη νομισματική ένωση θα χρειαστεί κάποια στιγμή ένα κοινό ασφαλές περιουσιακό στοιχείο για να λειτουργήσει.
Τα ομόλογα της γερμανικής κυβέρνησης συνιστούν ανεπαρκές υποκατάστατο. Δεν είναι ούτε κοινό εργαλείο, ούτε επαρκώς διαθέσιμο. Μετά τις αγορές ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν έχουν μείνει αρκετά. Και το απόθεμά τους θα μειωθεί κι άλλο, καθώς η Γερμανία συνεχίζει επίμονα να καταγράφει δημοσιονομικά πλεονάσματα.
Αν εξαιρέσουμε το κοινό εργαλείο χρέος από τη συζήτηση, μένει μια υπερδραστήρια άσκηση δημοσίων σχέσεων που αποκρύπτει την έλλειψη μιας αυθεντικής οικονομικής ένωσης. Δεν θα εκπλαγώ αν η Γαλλία και η Γερμανία εκτρέψουν κάποιες από τις εγχώριες δαπάνες τους σε ένα κοινό επενδυτικό ταμείο και το ονομάσουν προϋπολογισμό της ευρωζώνης. Ανυπομονώ.
Το Eurogroup και ο αναβαθμισμένος πρόεδρός του θα είναι επικεφαλής. Ο «μη εκλεγμένος» ESM θα μετατραπεί σε νομισματικό fund που θα επιβάλει όρους για τυχόν οικονομική αρωγή. Δεν θα δίνει λόγο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, γιατί είναι ένας διακυβερνητικός θεσμός εκτός των αρμοδιοτήτων των ευρωπαϊκών συνθηκών.
Ακόμη και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θέλει ο ESM να απελευθερώσει βοήθεια, αλλά να είστε επιφυλακτικοί απέναντι σε έναν υπουργό Οικονομικών που φέρνει δώρα: ο ESM θα γίνει η de facto δημοσιονομική αρχή για οποιαδήποτε χώρα πάρει τα χρήματα.
Ίσως ο κ. Μακρόν μπορεί να αμβλύνει κάποια αιχμηρά σημεία όλου αυτού. Εκτίμησή μου είναι πως ο κύριος σκοπός της ατζέντας του για την ευρωζώνη δεν είναι να επιδιορθώσει μια μη βέλτιστη νομισματική ένωση, αλλά να ισχυροποιήσει την γαλλογερμανική συνεργασία. Η ίδια η συμφωνία θα είναι πιο σημαντική από το περιεχόμενο. Αναμένω πως θα λάβει τη συμφωνία του -αλλά βάσει της γερμανικής ατζέντας.
Ή, όπως είπε και ο Εστραγκόν: «Τίποτα δε γίνεται. Κανείς δεν έρχεται, κανείς δε φεύγει».
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr
στο 