Μπλόκο στο σχέδιό του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει μαζικούς δασμούς στις εισαγωγές από σχεδόν κάθε χώρα του κόσμου έβαλε ομοσπονδιακό δικαστήριο στη Νέα Υόρκη.
Όπως μετέδωσε το Associated Press, τριμελής επιτροπή του αμερικανικού Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου έκρινε πως είναι παράνομο που ο Τραμπ επικαλέστηκε τον νόμο του 1977 για την επιβολή δασμών σε χώρες λόγω έκτακτης ανάγκης και που επιχείρησε να το δικαιολογήσει.
Οι δασμοί
Το θέμα των δασμών άλλαξε την πολιτική δεκαετιών των ΗΠΑ αναφορικά με το εμπόριο, διατάραξε το παγκόσμιο εμπόριο, ταρακούνησε τις χρηματοπιστωτικές αγορές και αύξησε τον κίνδυνο στο να υπάρξουν υψηλότερες τιμές σε προϊόντα -υπηρεσίες αλλά και το να οδηγηθούν σε οικονομική ύφεση τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου.
Το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ έχει δικαιοδοσία σε αστικές υποθέσεις που αφορούν το εμπόριο. Ωστόσο οι αποφάσεις του μπορούν να προσβληθούν στο Αμερικανικό Εφετείο για το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο στην Ουάσινγκτον και μετά στο Ανώτατο Δικαστήριο ενδεχομένως να αμφισβητηθούν οι δασμοί του Τραμπ σε νομικό επίπεδο.
Υπενθυμίζεται πως , η κυβέρνηση Τραμπ κατέθεσε την Τετάρτη έφεση στην απόφαση. «Ανακοινώνεται ότι οι εναγόμενοι ασκούν έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της γνώμης και της οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου της 28ης Μαΐου 2025», αναφέρονταν στην κατάθεση του δικαστηρίου.
Δικαστήριο: Ποιοι δασμοί ακυρώνονται
Η απόφαση του δικαστηρίου μπλοκάρει τους δασμούς που επέβαλε τον περασμένο μήνα ο Τραμπ σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ αλλά και αυτούς που επέβαλε πριν από αυτό στην Κίνα, στο Μεξικό και στον Καναδά.
Μάλιστα ο Τραμπ επέβαλε στις 2 Απριλίου τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς έως και 50% στις χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σχεδόν σε όλους τις υπόλοιπες.
Αργότερα ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες προκειμένου να δώσει χρόνο στις χώρες να συμφωνήσουν στο να μειώσουν τα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές.
Ωστόσο οι βασικοί δασμοί του Τραμπ παρέμειναν σε ισχύ. Μάλιστα ο Τραμπ δικαιολόγησε σύμφωνα με το IEEPA τους φόρους και κήρυξε τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης» ενώ ζητούσε να έχει έκτακτη εξουσία και να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.
Τον Φεβρουάριο, είχε επικαλεστεί τον νόμο για να επιβάλει δασμούς στον Καναδά, στο Μεξικό και στην Κίνα, λέγοντας ότι η παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών μέσω των αμερικανικών συνόρων αποτελούσε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ότι οι τρεις χώρες έπρεπε να κάνουν περισσότερα για να τη σταματήσουν.
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών. Αλλά οι βουλευτές έχουν αφήσει σταδιακά τους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία όσον αφορά στους δασμούς – και ο Τραμπ το έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Οι δασμοί αμφισβητούνται με τουλάχιστον 7 αγωγές. Στην απόφαση της Τετάρτης, το εμπορικό δικαστήριο συνέδεσε το θέμα των δασμών με δύο υποθέσεις: η μία ήταν από πέντε μικρές επιχειρήσεις και η άλλη από 12 πολιτείες των ΗΠΑ.
Ωστόσο με την απόφαση αυτή, εξακολουθούν να ισχύουν οι δασμοί των Τραμπ μεταξύ άλλων σε ξένο χάλυβα, στο αλουμίνιο και στα αυτοκίνητα. Οι εν λόγω δασμοί επιβλήθηκαν βάσει διαφορετικού νόμου και αυτό θα πρέπει να το ερευνήσει το Υπουργείο Εμπορίου καθώς δεν μπορούν να επιβληθούν κατά την κρίση του προέδρου.
Γιατί το δικαστήριο απεφάνθη εναντίον του προέδρου;
Η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει πως τα δικαστήρια ενέκριναν την έκτακτη επιβολή δασμών από τον τότε πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον σε μια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση του 1971, η οποία προέκυψε όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες υποτίμησαν ξαφνικά το δολάριο τερματίζοντας μια πολιτική που συνέδεε το αμερικανικό νόμισμα με την τιμή του χρυσού. Η κυβέρνηση Νίξον επικαλέστηκε με επιτυχία την εξουσία της βάσει του νόμου του 1917 περί εμπορίας με τον εχθρό, ο οποίος προηγήθηκε και παρείχε μέρος της νομικής γλώσσας που χρησιμοποιήθηκε αργότερα στο IEPPA.
Το δικαστήριο διαφώνησε, αποφασίζοντας ότι οι σαρωτικοί δασμοί του Τραμπ υπερέβαιναν την εξουσία του να ρυθμίζει τις εισαγωγές βάσει της IEEPA. Είπε επίσης ότι οι δασμοί δεν έκαναν τίποτα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζαν. Στην υπόθεσή τους, οι πολιτείες σημείωσαν ότι τα εμπορικά ελλείμματα της Αμερικής δύσκολα ισοδυναμούν με ξαφνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τα συσσωρεύουν επί 49 συναπτά έτη σε καλές και κακές εποχές.
Πού καταλήγει η εμπορική ατζέντα του Τραμπ;
Η Wendy Cutler, πρώην εμπορικός αξιωματούχος των ΗΠΑ που είναι τώρα αντιπρόεδρος στο Asia Society Policy Institute, λέει ότι η απόφαση του δικαστηρίου «οδηγεί την εμπορική πολιτική του προέδρου σε αναταραχή».
«Οι εταίροι που διαπραγματεύονται σκληρά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναστολής των δασμών των 90 ημερών μπορεί να μπουν στον πειρασμό να μην κάνουν περαιτέρω παραχωρήσεις προς τις ΗΠΑ μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη νομική σαφήνεια», δήλωσε η ίδια.
Παρομοίως, οι εταιρείες θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τις αλυσίδες εφοδιασμού τους, ίσως επιταχύνοντας τις αποστολές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο να επανέλθουν οι δασμοί κατόπιν έφεσης.
Το εμπορικό δικαστήριο σημείωσε ότι ο Τραμπ διατηρεί πιο περιορισμένη εξουσία να επιβάλλει δασμούς για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων βάσει ενός άλλου νόμου, του νόμου περί εμπορίου του 1974. Αλλά ο νόμος αυτός περιορίζει τους δασμούς στο 15% και μόνο για 150 ημέρες με χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.
Προς το παρόν, η απόφαση του εμπορικού δικαστηρίου «καταστρέφει το σκεπτικό της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση ομοσπονδιακών εξουσιών έκτακτης ανάγκης για την επιβολή δασμών, η οποία υπερβαίνει την εξουσία του Κογκρέσου και αντιβαίνει σε κάθε έννοια δίκαιης διαδικασίας», δήλωσε ο Eswar Prasad, καθηγητής εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Η απόφαση καθιστά σαφές ότι οι ευρείς δασμοί που επιβλήθηκαν μονομερώς από τον Τραμπ αποτελούν υπέρβαση της εκτελεστικής εξουσίας».
στο 