Σε συμφωνία για έναν πιο ανοικτό και ανταγωνιστικό τομέα υπηρεσιών πληρωμών στην ΕΕ, με ισχυρή προστασία έναντι απάτης και παραβίασης δεδομένων κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Σημειώνεται δε πως οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου συμφώνησαν σχετικά με τον Κανονισμό για τις Υπηρεσίες Πληρωμών (PSR) και την Τρίτη Οδηγία για τις Υπηρεσίες Πληρωμών (PSD3).
Ο κανονισμός αποσκοπεί στην εναρμόνιση των υπηρεσιών πληρωμών και στην ενίσχυση της πρόληψης απάτης σε όλη την ΕΕ. Εφαρμόζεται σε υπηρεσίες πληρωμών που παρέχονται από τράπεζες, ταχυδρομικά ταμιευτήρια και ιδρύματα πληρωμών, καθώς και από τεχνικούς παρόχους που υποστηρίζουν υπηρεσίες πληρωμών, και σε ορισμένες περιπτώσεις από παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών και διαδικτυακές πλατφόρμες. Η οδηγία στοχεύει στη διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (PSP), με ρυθμίσεις για την αδειοδότηση και την εποπτεία, καθώς και στη βελτίωση της πρόσβασης σε μετρητά, ιδίως σε απομακρυσμένες περιοχές.
Προστασία των καταναλωτών από απάτη
Εάν ένας πάροχος υπηρεσιών πληρωμών (PSP) δεν εφαρμόσει κατάλληλους μηχανισμούς πρόληψης απάτης, θα φέρει την ευθύνη για την κάλυψη των ζημιών των πελατών. Οι PSP θα υποχρεούνται να ελέγχουν ότι το όνομα του δικαιούχου και το μοναδικό αναγνωριστικό ταιριάζουν. Σε περίπτωση αναντιστοιχίας, ο πάροχος πρέπει να απορρίπτει την εντολή πληρωμής και να ενημερώνει τον πληρωτή. Οι πάροχοι θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ισχυρή ταυτοποίηση πελάτη και να διενεργούν αξιολόγηση κινδύνου.
Οι ευρωβουλευτές επιβεβαίωσαν ότι οι PSP πρέπει να προσφέρουν όρια δαπανών και δυνατότητες αποκλεισμού για τη μείωση των κινδύνων απάτης.
Εάν ένας απατεώνας εκκινήσει ή τροποποιήσει μια συναλλαγή, αυτή θα θεωρείται μη εξουσιοδοτημένη και ο καθ’ ύλην αρμόδιος PSP θα ευθύνεται για ολόκληρο το ποσό. Επιπλέον, ο πάροχος του λογαριασμού παραλήπτη θα πρέπει να «παγώνει» κάθε συναλλαγή που θεωρεί ύποπτη.
Για την προστασία των καταναλωτών από απάτες «προσποίησης ταυτότητας», όπου ένας απατεώνας παριστάνει υπάλληλο PSP και εξαπατά τον πελάτη ώστε να εγκρίνει πληρωμή, ο πάροχος πρέπει να επιστρέφει ολόκληρο το ποσό, αρκεί ο πελάτης να αναφέρει το περιστατικό στην αστυνομία και στον πάροχο.
Οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα ευθύνονται απέναντι στους PSP που έχουν αποζημιώσει εξαπατημένους πελάτες, εάν ενημερωθούν για παραπλανητικό περιεχόμενο στην πλατφόρμα τους και δεν το αφαιρέσουν. Αυτό βασίζεται και επεκτείνει την προστασία του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA).
Επιπλέον, οι διαφημιζόμενοι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών θα πρέπει να αποδεικνύουν σε μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης ότι επιτρέπεται νόμιμα (ή εξαιρούνται επισήμως) στη συγκεκριμένη χώρα να προσφέρουν τις υπηρεσίες αυτές ή ότι διαφημίζουν εκ μέρους τρίτου.
Οι ευρωβουλευτές διασφάλισαν επίσης ότι οι χρήστες θα έχουν πρόσβαση σε ανθρώπινη υποστήριξη πελατών (όχι μόνο chatbots) και ότι δημόσιοι πόροι θα διατίθενται για την εκπαίδευση των πολιτών στην αποφυγή απάτης.
Διαφανείς χρεώσεις
Οι πελάτες πρέπει να ενημερώνονται κατάλληλα για όλες τις χρεώσεις πριν από την έναρξη μιας πληρωμής. Θα πρέπει, για παράδειγμα, να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις χρεώσεις μετατροπής νομίσματος ή τυχόν σταθερές χρεώσεις για ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ, ανεξάρτητα από τον φορέα που τα λειτουργεί.
Πρόσβαση σε μετρητά
Για να διασφαλιστεί η καλύτερη πρόσβαση σε μετρητά, ιδίως σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, τα καταστήματα λιανικής θα μπορούν να παρέχουν αναλήψεις μετρητών έως 150 ευρώ και τουλάχιστον 100 ευρώ, χωρίς να απαιτείται αγορά προϊόντος.
Ενίσχυση ανταγωνισμού
Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν στη μείωση των εμποδίων της αγοράς για τις «υπηρεσίες ανοικτής τραπεζικής» (open banking) και στην αποτροπή διακρίσεων από τους παρόχους λογαριασμών (ASPSP), όπως τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι εξουσιοδοτημένοι πάροχοι open banking πρέπει να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα λογαριασμών, ενώ η νομοθεσία περιλαμβάνει κατάλογο απαγορευμένων εμποδίων πρόσβασης. Επιπλέον, οι χρήστες υπηρεσιών πληρωμών θα έχουν έναν πίνακα ελέγχου για να παρακολουθούν και να διαχειρίζονται τις άδειες πρόσβασης που έχουν χορηγήσει. Οι τράπεζες θα πρέπει να παρέχουν πρόσβαση σε μη διακριτικούς όρους.
Οι κατασκευαστές κινητών συσκευών και πάροχοι ηλεκτρονικών υπηρεσιών θα πρέπει να επιτρέπουν στους παρόχους διεπαφών (όπως εφαρμογές) να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν δεδομένα που απαιτούνται για την επεξεργασία πληρωμών, με δίκαιους, λογικούς και μη διακριτικούς όρους.
Απλοποιημένη αδειοδότηση
Συμφωνήθηκε επίσης να απλοποιηθεί η διαδικασία αδειοδότησης για ιδρύματα πληρωμών. Η αδειοδότηση θα υπόκειται σε αυστηρές απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας και κεφαλαιακής επάρκειας, ακριβείς υπολογισμούς ιδίων κεφαλαίων, αξιόπιστους προϋπολογισμούς και εναρμονισμένα χρονοδιαγράμματα, με αρχικό κεφάλαιο προσαρμοσμένο στο επίπεδο κινδύνου και στον τύπο των υπηρεσιών. Οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων που είναι ήδη αδειοδοτημένοι βάσει του MiCA θα υπόκεινται σε απλουστευμένη διαδικασία, διατηρώντας ταυτόχρονα κατάλληλους ελέγχους κινδύνου.
Γρήγορη επίλυση διαφορών
Οι ευρωβουλευτές επέμειναν ότι όλοι οι PSP πρέπει να συμμετέχουν σε διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης διαφορών όταν το επιλέγει ο καταναλωτής.
Οι δηλώσεις
René Repasi (S&D, DE), εισηγητής για τον κανονισμό είπε πως: «Οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από νέους εναρμονισμένους κανόνες. Τα υποχρεωτικά μέτρα πρόληψης απάτης θα μειώσουν τα περιστατικά απάτης. Οι τράπεζες θα πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης όταν δεν κάνουν το μέρος που τους αναλογεί.»
«Η σημερινή συμφωνία αποτελεί νίκη για το Κοινοβούλιο, καθιερώνοντας ευθύνη για τις διαδικτυακές πλατφόρμες όπου ξεκίνησε η απάτη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πλέον θα πρέπει να αποζημιώνουν τις τράπεζες που αποζημίωσαν εξαπατημένους πελάτες.»
Morten Løkkegaard (Renew, DK), εισηγητής για την οδηγία τόνισε πως «Η συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα προς μια πιο ανοικτή και ανθεκτική ενιαία αγορά πληρωμών. Με την επικαιροποίηση ξεπερασμένων κανόνων, διασφαλίζουμε ότι η Ευρώπη παραμένει ανταγωνιστική.»
«Με τη σημερινή συμφωνία διασφαλίσαμε καλύτερη πρόσβαση σε μετρητά για όλους τους Ευρωπαίους. Εκτός από τα ΑΤΜ, πλέον οι πολίτες θα μπορούν να κάνουν ανάληψη χρημάτων σε ένα κατάστημα χωρίς να απαιτείται αγορά προϊόντος» συμπλήρωσε.
Τα επόμενα βήματα
Η συμφωνία πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν τεθεί σε ισχύ.