Του Γιάννη Παπαδόπουλου
Αποστολή σε Ουάσιγκτον, Βρυξέλλες
Ο Τσαρλς Τζούνιορ Ιζμπελ στα 30 του χρόνια μετρά ήδη μια δεκαετία επιτυχημένης δραστηριότητας στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.
Ξεκίνησε το 2006, επενδύοντας μόλις 250 δολάρια, όσα χρήματα χρειάσθηκαν για να περιφράξει το κτήμα του παππού του, 170 χιλιόμετρα νότια της Ουάσιγκτον, στη Βιρτζίνια, και σήμερα διαχειρίζεται μια έκταση 3.000 στρεμμάτων, με προϊόντα που γίνονται ανάρπαστα στην τοπική αγορά.
Ηδη ετοιμάζει μια επένδυση 1 εκατομμυρίου δολαρίων για τον εκσυγχρονισμό της μονάδας του, καθώς η ζήτηση για αγροτικά προϊόντα χωρίς λιπάσματα, γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς και φυτοφάρμακα παρουσιάζει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια στην ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οταν τον ρωτούν εάν ανησυχεί από την προοπτική της Διατλαντικής Συνεργασίας για το Εμπόριο και τις Επενδύσεις, που θα επιτρέψει την αθρόα εισαγωγή στις ΗΠΑ των φημισμένων ευρωπαϊκών βιολογικών προϊόντων, απαντά σηκώνοντας τους ώμους: «Οχι, καθόλου. Υπάρχει χώρος για όλους. Αλλωστε με τους πελάτες μου έχω προσωπική σχέση και είμαι βέβαιος ότι θα εξακολουθήσουν να εμπιστεύονται εμένα και όχι τα “απρόσωπα” βιολογικά της Ευρώπης».
Τέσσερις ημέρες ενωρίτερα, στις Βρυξέλλες, στα γραφεία της Κομισιόν, οι αντιπροσωπείες των τεχνοκρατών ολοκλήρωναν τις διαβουλεύσεις τους για τον 12ο γύρο των διαπραγματεύσεων Ε.Ε.-ΗΠΑ σχετικά με τον περιβόητο TTIP (Transatlantic Partnership and Investment Partnership). Η πίεση της αμερικανικής πλευράς, ώστε η συμφωνία να έχει οριστικοποιηθεί μέχρι το τέλος του έτους, που λήγει η θητεία του προέδρου Ομπάμα, είναι εμφανής σε όλες τις συζητήσεις, επίσημες και παρασκηνιακές. Ομως, όσο και αν οι δύο πλευρές διαβεβαιώνουν για τη βούλησή τους να καταλήξουν, μια σειρά από σοβαρά ζητήματα μένουν σε εκκρεμότητα, με ορισμένα μάλιστα από αυτά να προκαλούν από καχυποψία μέχρι ευθεία αντίδραση μεταξύ των καταναλωτικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων:
– Η πίεση της αμερικανικής πλευράς να γίνουν αποδεκτά από την Ε.Ε. τα αγροτικά προϊόντα που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (που αθρόα παράγονται στην αμερικανική γεωργία) και μάλιστα να μην είναι υποχρεωτική η αναγραφή της σχετικής σήμανσης στις συσκευασίες τους προκαλεί αμηχανία στις Βρυξέλλες. Ισως γιατί δεν λέγεται όλη η αλήθεια στους Ευρωπαίους καταναλωτές… «Είναι υποκριτικό οι ευρωπαϊκές αρχές να αντιδρούν στην εισαγωγή τροφίμων που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, όταν η Ε.Ε. είναι η δεύτερη παγκοσμίως, μετά την Κίνα, εισαγωγέας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών που προορίζονται για ζωοτροφές…», επιχειρηματολογεί ο αντιπρόεδρος της εταιρείας Interxon, Τζακ Μπόμπο, πρώην στέλεχος του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας και υποστηρικτής του ΤΤΙΡ.
– Αντίστοιχα, την αντίδραση αρκετών ευρωπαϊκών χωρών προκαλεί και η επιδίωξη της Ουάσιγκτον να καταργηθούν οι ονομασίες προέλευσης για σειρά προϊόντων, όπως η παρμεζάνα, η φέτα κ.λπ., ώστε να επιτρέπεται η εξαγωγή τους και από τις ΗΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Δεν θέλουμε να υπάρξουν ευνοϊκές εξαιρέσεις για κανένα προϊόν με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη», είναι η κατηγορηματική θέση του Μπομπ Σπίτζερ, εκπροσώπου του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας.
– Η καθιέρωση ενός εξωδικαστικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών στον οποίο θα μπορούν να προσφεύγουν οι εταιρείες που θεωρούν ότι αδικούνται από τις κρατικές αρχές, αξιώνοντας υψηλές χρηματικές αποζημιώσεις, αντιμετωπίζεται επίσης με σκεπτικισμό. Και αυτό γιατί, όπως παραδέχεται η Λουίζα Σάντος, διευθύντρια Διεθνών Σχέσεων του Business Europe, που εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες, οι μέχρι σήμερα προσφυγές στα ευρωπαϊκά εθνικά δικαστήρια έχουν τελεσφορήσει κατά το 1/3 υπέρ των εταιρειών που προσέφυγαν, αποδεικνύοντας ότι εν πολλοίς η Δικαιοσύνη μένει ανεπηρέαστη από τις κυβερνητικές επιρροές… «Δεν χρειάζεται κανένα νέο σύστημα, πόσω μάλλον εξωδικαστικό, για την επίλυση αυτών των διαφορών», είναι η θέση της γενικής διευθύντριας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Καταναλωτών BEUC, Μονίκ Γκογέν.
– Μια σειρά άλλων διαδικαστικών ζητημάτων προκαλούν πρόσθετη καχυποψία σε καταναλωτικές οργανώσεις και ευρύτερα στην κοινή γνώμη χωρών όπως η Γαλλία, η Πολωνία, η Σλοβενία, η Αυστρία, αλλά ακόμη και η Γερμανία. Οπως για παράδειγμα η μυστικοπάθεια με την οποία διεξάγονται οι διαβουλεύσεις και που επιβάλλει σε όσους έχουν πρόσβαση στα πρακτικά να τα… αποστηθίζουν, απαγορεύοντάς τους να πάρουν μαζί τους οποιοδήποτε αντίγραφο… Το επιχείρημα ότι διακυβεύονται εμπορικά μυστικά εκατομμυρίων, όσο και αν ευσταθεί σε κάποιο βαθμό, εν τέλει απλώς επιτείνει τη δυσπιστία…
– Ακόμη όμως και εντός των ΗΠΑ, που εμφανίζονται επισπεύδουσες, το κλίμα δεν είναι καθολικά θετικό. Τέσσερις από τους εναπομείναντες υποψηφίους για το προεδρικό χρίσμα αντιτίθεται στον ΤΤΙΡ, όπως και στον TPP, την αντίστοιχη συμφωνία που μπορεί να έχει ήδη υπογραφεί με τις ασιατικές χώρες (εκτός Κίνας), όμως δεν μπορεί να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία στο Κογκρέσο για να επικυρωθεί… Οσο για τον Ντόναλντ Τραμπ, σε περίπτωση που εκλεγεί, μάλλον θα ήταν αφελές να αναμείνει κανείς ότι θα εργαζόταν για μια τέτοια συμφωνία, τη στιγμή κατά την οποία αποθεώνει τον προστατευτισμό στις προεκλογικές ομιλίες του και απειλεί ακόμη και με πρόστιμα τις αμερικανικές εταιρείες που π.χ. …τολμούν να εξάγουν στο Μεξικό.
Παρά τα «αγκάθια», ωστόσο, είναι γεγονός ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις που εξελίσσονται τα τελευταία δυόμισι χρόνια σε σημαντικούς για το εμπόριο τομείς, όπως η άρση των δασμών. Η συμφωνία που ήδη καταγράφεται αφορά σχεδόν το 97%. Γι’ αυτό και στις δηλώσεις τους οι επικεφαλής διαπραγματευτές, ο Ισπανός Ιγκάνσιο Γκαρσία Μπρσέρο και ο Αμερικανός Νταν Μαλάνεϊ, επιμένουν ότι η επίτευξη συμφωνίας μέχρι το τέλος του έτους αποτελεί ρεαλιστική προσδοκία. Το αν η προσδοκία είναι όντως ρεαλιστική ή απλώς αποτελεί ευσεβή πόθο, μένει να αποδειχθεί…
Τα οφέλη για την Ελλάδα
Σύμφωνα με μελέτη του Παγκοσμίου Ινστιτούτου Εμπορίου, τα εκτιμώμενα οφέλη για την ελληνική οικονομία από την εφαρμογή της συμφωνίας θα είναι:
-Αύξηση του ΑΕΠ 0,4%
-Αύξηση επενδύσεων 0,4%
-Αύξηση τιμών καταναλωτή 0,1%
-Ανοδος μισθών ανειδίκευτων εργατών 0,31%
-Ανοδος μισθών εξεδεικευμένου προσωπικού 0,28%
– Αύξηση παραγωγής στον τομέα των υπηρεσιών 0,6%
– Αύξηση παραγωγής στις θαλάσσιες μεταφορές 0,5%
-Μείωση τιμών αυτοκινήτων 1,5%
-Μείωση τιμών χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων 0,3%
-Αύξηση εξαγωγών στον τομέα της μεταλλοβιομηχανίας 119 εκατομμύρια ευρώ
-Αύξηση εξαγωγών τυποποιημένων τροφίμων 99 εκατομμύρια ευρώ
-Αύξηση εξαγωγών γεωργικών προϊόντων 81 εκατομμύρια ευρώ
Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα 18.000 θέσεις εργασίας ελέγχονται από αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας και οι ΗΠΑ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη (εκτός Ε.Ε.) αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές προϊόντων (12%) και η τέταρτη για τις ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών (9%).
στο 