Επανεξετάζεται ο τρόπος υπολογισμού των αυξήσεων στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς στο υπουργείο Εργασίας υπάρχει προβληματισμός ότι η αναπροσαρμογή τους για το 2026 με τον δείκτη μισθών (που είχε αναβληθεί το 2025) θα προκαλέσει σχεδόν διπλάσια επιβάρυνση από την αύξησή τους με βάση τον πληθωρισμό.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Ελεύθερου Τύπου, στο τραπέζι του υπουργείου υπάρχει το σενάριο μιας νέας αναβολής ή ακόμη και της αποσύνδεσης του δείκτη μισθών από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Αντιθέτως ο δείκτης μισθών θα διατηρηθεί μόνον για την αύξηση των συντάξιμων αποδοχών για να μη χάσουν χρήματα κατά τον υπολογισμό της ανταποδοτικής τους σύνταξης οι καινούργιοι συνταξιούχοι.
Τι προβλέπει ο νόμος
Το νέο σύστημα αναπροσαρμογής των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες όπως και για τους αγρότες έχει ψηφιστεί από το 2020 με τον νόμο 4670 (νόμος Βρούτση), ο οποίος αντικατέστησε τις εισφορές βάσει εισοδήματος που είχε θεσπίσει ο νόμος 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) διότι αυτές κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ.
Για την πρώτη τριετία (2020, 2021 και 2022) οι εισφορές έμειναν σταθερές ενώ για το 2023 και το 2024 αυξήθηκαν με βάση το ποσοστό αύξησης του πληθωρισμού του προηγούμενου έτους. Από 1/1/2025 θα έπρεπε βάσει νόμου να αυξάνονται κατά το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών.
Επειδή ο δείκτης μισθών θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες αυξήσεις, η εφαρμογή του πήρε αναβολή για το 2025 και κατά τα φαινόμενα πάει για νέα αναβολή και το 2026.
Με τον δείκτη μισθών η αύξηση στις εισφορές των επαγγελματιών για το 2026 θα είναι διπλάσια απ’ ό,τι με τον πληθωρισμό, καθώς οι μισθοί αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 5,5% το 2024, όπως δείχνουν τουλάχιστον τα στοιχεία του ΕΦΚΑ για τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα. Στον δείκτη μισθών όμως ο οποίος θα είναι έτοιμος σε ένα μήνα περίπου, θα ληφθούν υπόψη και οι αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων και σε αυτή την περίπτωση η μέση αύξηση των μισθών μπορεί να ξεπεράσει και το 6%.
Ενας ακόμη λόγος που κάνει το υπουργείο Εργασίας να το «ξανασκέφτεται» σχετικά με την αύξηση των εισφορών για τους μη μισθωτούς είναι ότι οι 8 στους 10 επαγγελματίες επιλέγουν το χαμηλότερο ασφάλιστρο με συνολική μηνιαία εισφορά 244,65 ευρώ για το 2025 συν τα 10 ευρώ υπέρ του κλάδου ανεργίας, και μόλις 2 στους 10 επιλέγουν τις υπόλοιπες κατηγορίες.
Το πιο ανησυχητικό μάλιστα, είναι ότι το ποσοστό εισπραξιμότητας του ΕΦΚΑ από τις εισφορές των μη μισθωτών είναι γύρω στο 60%. Αυτό σημαίνει ότι μια νέα και υψηλότερη αύξηση των εισφορών μπορεί να αποτρέψει παρά να ενθαρρύνει περισσότερους στο να καταβάλουν τις εισφορές τους, ακόμη και με την επιλογή του χαμηλότερου ασφαλίστρου.
Οι 2 μηχανισμοί
Με την αύξηση των εισφορών βάσει του πληθωρισμού και με πληθωρισμό γύρω στο 3% οι επιβαρύνσεις που θα προκύψουν το 2026 στις μηνιαίες εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών θα είναι από 7 ως 20 ευρώ. Για παράδειγμα, η συνολική εισφορά της πρώτης κατηγορίας θα ανέλθει στα 252 ευρώ τον μήνα από 245 ευρώ τώρα, και στην 6η κατηγορία θα είναι 679 ευρώ από 659 ευρώ που είναι τώρα.
Αν οι εισφορές αυξηθούν με τον δείκτη μισθών το 2026, τότε οι επιβαρύνσεις για τους επαγγελματίες θα είναι από 14 ευρώ τον μήνα για την πρώτη κατηγορία με το μηνιαίο ασφάλιστρο να φτάνει στα 259 ευρώ, ως 39 ευρώ τον μήνα για την 6η και υψηλότερη κατηγορία με το ασφάλιστρο να αγγίζει τα 700 ευρώ τον μήνα.
Χαμηλές συντάξεις
Η επιλογή χαμηλής ασφαλιστικής κατηγορίας οδηγεί σε μειωμένες εισφορές, αλλά και σε μικρότερη σύνταξη.
Για παράδειγμα, με 35 ως 40 χρόνια πληρωμής εισφορών στην πρώτη κατηγορία η σύνταξη κυμαίνεται μεταξύ 773 ευρώ και 886 ευρώ μικτά, ενώ μετά την εισφορά ασθένειας (και προ φόρων) τα ποσά διαμορφώνονται μεταξύ 724 ευρώ και 833 ευρώ.
Αντίθετα με την εισφορά της 6ης κατηγορίας η σύνταξη για τα 40 έτη ασφάλισης ανεβαίνει στα 1.893 ευρώ μικτά και στα 1.671 ευρώ μετά τις κρατήσεις ΕΑΣ και ασθένειας και πριν το φόρο, και για την 35ετία είναι 1.523 ευρώ μικτά και 1.389 ευρώ μετά τις κρατήσεις και πριν από τον φόρο.
Αύξηση μισθών και εσόδων από την κατάργηση των εισφορών σε υπερωρίες και νυχτερινά
Κέρδη στους εργαζόμενους αλλά και επιπλέον έσοδα στον ΕΦΚΑ έφερε η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών από την προσαύξηση των αμοιβών για υπερωρίες, υπερεργασία, νυχτερινά και αργίες. Το μέτρο ισχύει από τον Φεβρουάριο του 2025 και ήδη μέχρι τον Ιούνιο οι αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα εμφανίζουν αύξηση κατά 54%, ή κατά 83 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το περσινό εξάμηνο που δεν είχε θεσπιστεί η κατάργηση των εισφορών από την προσαύξηση της υπερωριακής ή νυχτερινής απασχόλησης.
Τι ισχύει
Με την κατάργηση των εισφορών από τις προσαυξήσεις των υπερωριών, της υπερεργασίας και των νυχτερινών οι εργαζόμενοι -όπως κα οι εργοδότες- έχουν ασφαλιστικές κρατήσεις μόνον στην ωρομίσθια αμοιβή τους για τις επιπλέον ώρες απασχόλησης και η προσαύξηση της αμοιβής τους κατά 20% στην υπερεργασία κατά 40% στην υπερωρίες και κατά 75% ως 100% σε αργίες και νυχτερινά καταβάλλεται χωρίς ασφαλιστικές κρατήσεις.
Στην πράξη, σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, ένας μισθωτός με ωρομίσθια αμοιβή 12 ευρώ ο οποίος θα απασχοληθεί υπερωριακά για 2 ώρες θα πάρει για τις 2 επιπλέον ώρες 24 ευρώ που είναι η ωρομίσθια αμοιβή και προσαύξηση 40% ήτοι άλλα 9,6 ευρώ, για τα οποία όμως δεν θα επιβαρυνθεί με ασφαλιστικές κρατήσεις. Με τη διάταξη που ψηφίστηκε από τον περασμένο Φεβρουάριο θα δει ασφαλιστικές κρατήσεις 13,85% στην ωρομίσθια αμοιβή και όχι στην προσαύξηση των 9,6 ευρώ. Χωρίς την απαλλαγή θα είχε κρατήσεις 13,85% και στην προσαύξηση και αντί για 9,6 ευρώ θα εισέπραττε 8,3 ευρώ. Αντίστοιχα ο εργοδότης απαλλάσσεται και αυτός από τη δική του κράτηση που είναι 21,8%.
Σε ετήσια βάση και μόνον από τις υπερωρίες ο εργαζόμενος με ωρομίσθιο 12 ευρώ βγαίνει κερδισμένος κατά 200 ευρώ, ενώ με ωρομίσθιο στα 15-16 ευρώ το κέρδος είναι 250 ευρώ.
Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία που παρουσιάζει η εφημερίδα, από τη μέχρι τώρα εφαρμογή του μέτρου οι εργαζόμενοι κέρδισαν 83 εκατ. ευρώ σε έξτρα αποδοχές και αντίστοιχα ο ΕΦΚΑ αύξησε τα έσοδά του κατά 27 εκατ. ευρώ.
Στο τετράμηνο
Στο 4μηνο Μαρτίου-Ιουνίου 2025, οι αμοιβές για υπερωρίες, υπερεργασία, νυχτερινά και αργίες ανήλθαν στα 285,6 εκατ. ευρώ, από 202,6 εκατ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο 4μηνο του 2024, ενώ τα έσοδα από εισφορές υπερωριακής απασχόλησης (νυχτερινά, αργίες) έφτασαν στα 98,6 εκατ. ευρώ, από 71,6 εκατ. ευρώ που ήταν για το ίδιο τετράμηνο πέρυσι.
Σε μηνιαία βάση σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, τον Ιούνιο του 2025 οι αποδοχές που αντιστοιχούν σε υπερωρίες και υπερεργασία ήταν αυξημένες κατά 54% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2024, ενώ οι αποδοχές που αντιστοιχούν σε νυκτερινά και αργίες αυξήθηκαν κατά 31% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2024,
Τον Μάιο του 2025 οι αποδοχές που αντιστοιχούν σε υπερωρίες και υπερεργασία ήταν αυξημένες κατά 55% σε σχέση με τον Μάιο του 2024 και κατά 32% από νυκτερινά και αργίες.
Το μέτρο που καταργεί τις κρατήσεις από τις προσαυξήσεις υπερωριακής απασχόλησης έφερε αύξηση και στα έσοδα του ΕΦΚΑ, καθώς στο πρώτο εξάμηνο αυξήθηκαν από 31% ως 55%.
στο 
