Ασφυκτικές συνθήκες διαμορφώνονται διεθνώς για όσες χώρες αναζητούν αυτή την περίοδο «φρέσκο χρήμα» με «φόντο» την εκρηκτική αύξηση των επιτοκίων, το ράλι στα ευρωπαϊκά ομόλογα και γενικώς τις αναταράξεις ελέω ενεργειακής κρίσης. Η Αθήνα πάντως έχει… να λάβει δόσεις σχεδόν 2,7 δισ. που θα της «λύσουν τα χέρια» . Για να βάλουν χρήμα στα ταμεία τους οι Ευρωπαίοι χωρίς να χρειαστεί να αυξήσουν τα ελλείμματά τους, υπάρχει τρόπος σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της ΕΚΤ: Να φορολογηθούν οι πλούσιοι!
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Μια διαφορετική προσέγγιση για το πώς μπορούν να βρουν τα χρήματα που απαιτούνται για την ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων οι χώρες – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Φίλιπ Λέιν.
«Βάλτε φόρο στους πλούσιους»
Σε αυτή την δύσκολη συγκυρία, ο Φίλιπ Λέϊν πρότεινε τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων ή των υπερκερδών των επιχειρήσεων για να χρηματοδοτηθούν οι ενισχύσεις στους πιο αδύναμους για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού, καθώς έτσι θα αποφευχθεί η αύξηση των δημόσιων ελλειμμάτων.
Τόσο για μακροοικονομικούς λόγους όσο και για λόγους ισότητας, την ώρα που το ενεργειακό σοκ πλήττει τους πληθυσμούς μέσω ενός πληθωρισμού-ρεκόρ, «οι κυβερνήσεις θα όφειλαν να υποστηρίξουν τα εισοδήματα και την κατανάλωση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που υποφέρουν περισσότερο», σημείωσε ο Λέιν σε συνέντευξη που παραχώρησε στην αυστριακή εφημερίδα “der Standard”.
Με άλλα λόγια, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ συστήνει ουσιαστικά μια στοχευμένη φορολόγηση των πολύ εύπορων οικονομικά στρωμάτων, ώστε αντί να βγαίνουν οι χώρες μέλη στις αγορές για δανεικά, να εξασφαλίσουν εκ των έσω και από τους πλούσιους, τα χρήματα που απαιτούνται για την στήριξη των κοινωνικά ευπαθών ομάδων.
Ποιοι «καλοβλέπουν» την πρόταση για φόρο στους πλούσιους
Η ιδέα για τη φορολόγηση των πιο εύπορων κερδίζει ήδη έδαφος στους κόλπους της ευρωζώνης, όπου η ισπανική κυβέρνηση θέλει να εισαγάγει προσωρινό και έκτακτο φόρο για το 1% των πιο πλούσιων του πληθυσμού, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τα μέτρα που εφαρμόζονται για την άμβλυνση των επιπτώσεων της απογείωσης του πληθωρισμού.
Η Γαλλία δεν προχώρησε τόσο μακριά: το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2023 βασίζεται στη δασμολογική ασπίδα για να συγκρατήσει την άνοδο των τιμών. Καθώς είναι διαιρεμένη όσον αφορά το ζήτημα ενός φόρου στα υπερκέρδη, η γαλλική κυβέρνηση ελπίζει να βρεθεί λύση σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Η Βρετανία παράλληλα, η οποία έχει βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ανακοίνωσε από την πλευρά της σχέδιο δαπανών και μαζικών μειώσεων φόρων που χρηματοδοτούνται από το χρέος για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού που έχει φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα εδώ και δεκαετίες, κάτι το οποίο τροφοδότησε την πτώση-ρεκόρ της στερλίνας.
Δόσεις για να «φορτώσει» το ταμείο περιμένει η Αθήνα
Από την πλευρά της η Αθήνα έχει την πολυτέλεια αυτή την στιγμή να… περιμένει τις εξελίξεις: Άλλωστε «ποντάρει» σε μια «ένεση» ρευστότητας που θα προκύψει τις επόμενες ημέρες από δύο «μέτωπα»:
- εκταμίευση της 2ης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 2 δισ. ευρώ. Μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να υποβάλει αίτημα στο Ταμείο Ανάκαμψης, έχοντας καλύψει ή και ξεπεράσει συνολικά 25 «προαπαιτούμενα», προκειμένου να μπορεί να εγκριθεί η εκταμίευση.
- η δεύτερη πρόκληση αφορά τα 22 προαπαιτούμενα που εκκρεμούσαν στο πλαίσιο ολοκλήρωσης της ενισχυμένης εποπτείας. Η αυστηρή εποπτεία, τα λεφτά όμως τώρα έρχονται (περίπου 700 εκατ. ευρώ) ως οικονομική επιβράβευση για την επιτυχή εκπλήρωση των στόχων που είχαν τεθεί από τις αρχές του 2022.
Εφόσον όλα πάνε καλά, τότε, μέχρι το τέλος του χρόνου τα 2,7 δισ. ευρώ (των δυο δόσεων) μπορεί να μπουν στα κρατικά ταμεία δίνοντας μια πρόσθετη ανάσα στην προσπάθεια χρηματοδότησης των μέτρων απέναντι σε ενεργειακή κρίση.
Τα βήματα για την εκταμίευση των 2,7 δισ. ευρώ
Για να εισπράξει όμως αυτά τα 2,7 δισ. ευρώ η Αθήνα θα πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες κινήσεις:
- για τα 2 δισ. ευρώ: Τις επόμενες μέρες ή ώρες αναμένεται να μπορέσει η Αθήνα να καταθέσει αίτημα πληρωμής της 2ηςδόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτό προϋποθέτει ότι τα αρμόδια υπουργεία θα έχουν να ολοκληρώσει μια σειρά από 25 ορόσημα, που είναι «προαπαιτούμενα» για την εκταμίευση. Τα ορόσημα αφορούν όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, απασχόληση, δεξιότητες, κοινωνική συνοχή και ιδιωτικές επενδύσεις. Κάποια από αυτά, π.χ. μεταρρύθμιση για την απλούστευση της αδειοδότησης των ΑΠΕ, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των ΜμΕ μέσω συστήματος κουπονιών (voucher), το στρατηγικό σχέδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση ήδη «τρέχουν».
- για τα 700 εκατ. ευρώ: την μεθεπόμενη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί η αξιολόγηση από τους θεσμούς. Θα είναι η πρώτη υπό καθεστώς απλής εποπτείας, ώστε τον προσεχή Νοέµβριο να δηµοσιευθεί η 1ηέκθεση µεταπρογραµµατικής εποπτείας της Ελλάδας. Αυτή θα ανάψει το «πράσινο φως» για να εγκρίνει το Eurogroup την εκταμίευση τη τελευταίας δόσεως βραχυπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του δημοσίου χρέους, ύψους 750 εκατ. ευρώ.
Οι 22 δεσµεύσεις αφορούν μέτρα για τα κόκκινα δάνεια και τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, την απονομή της ∆ικαιοσύνης, την πρωτοβάθµια Υγεία, το Κτηµατολόγιο, την κωδικοποίηση της εργατικής νοµοθεσίας, την επιτάχυνση απονομής των συντάξεων και μείωση των ληξιπρόθεσµων οφειλών του κράτους σε ιδιώτες.
Και όλα αυτά , υπό το φως του προσχεδίου προϋπολογισµού που θα κατατεθεί στις 3 Οκτωβρίου, το οποίο θα πρέπει να εμπνέει εμπιστοσύνη για δημοσιονομική σταθερότητα και πορεία αντιμετώπισης των κραδασμών από την «τρικυμία» στις αγορές Ενέργειας, χρήματος και κεφαλαίων.
στο 